آنچه جنگ‌های مسلحانه بر سر محیط زیست آورد

به گزارش 9صبح،جنگ‌های مسلحانه آسیب‌های بسیار زیادی به محیط زیست وارد می‌کند که ازجمله نتایج آن می‌توان به تاثیرگذاری در بعد روانی و اجتماعی انسان‌ها اشاره کرد که این تاثیرات در حین جنگ به‌صورت کوتاه مدت و بعد از آن به‌صورت دراز مدت مورد توجه قرار می‌گیرد. کاربرد سلاح‌های میکروبی، شیمیایی و هسته‌ای علاوه بر کشتار انسان‌های نظامی و غیر نظامی در مقطع زمانی خاص در یک نسل، در دراز مدت باعث آلودگی آب و خاک شده است که در نسل‌های بعدی مورد توجه قرارمی‌گیرد به‌ویژه عواملی همچون تاثیرات سلاح‌های هسته‌ای و رادیواکتیو که از نسلی به نسل دیگر قابل انتقال است و به گفته رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز خسارات ناشی از جنگ‌ها بیشتر از خسارات در محدوده ملی است و آثار آن در نسل‌های دیگر نیز باقی می‌ماند.

دکتر محمد مجابی در گفت‌وگو با ایسنا  با اشاره به روز جهانی پیشگیری از سوء استفاده از محیط زیست هنگام جنگ و درگیری‌های مسلحانه، درباره اهمیت محیط زیست و حفاظت از آن به عنوان وظیفه همگانی و جهانی اظهار کرد: موضوع حفاظت از محیط زیست در دنیای امروز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است و یک وظیفه همگانی برای تمام آحاد جامعه جهانی محسوب می‌شود و ما فارغ از مرزهای سیاسی باید در حفظ کره زمین کوشا باشیم.

وی ادامه داد: مسائل مختلفی در محیط زیست جهان وجود دارد و فارغ از اینکه در هرکشوری این اتفاقات، شدت و ضعف متفاوتی می‌تواند داشته باشد، آثار مخرب آن در تمام کره مسکون مشهود خواهد شد و محیط زیست و حیات کره زمین را در معرض خطر قرار خواهد داد.از جمله خسارات جنگ می‌توان به دوران جنگ جهانی دوم اشاره کرد که به دلیل تخریب‌های بسیاری که در آن برهه زمانی اتفاق افتاد برای جبران آن خسارت‌ها اقدامات محیط زیستی بسیاری انجام شد.

رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام به اقدامات محیط زیستی برای حفاظت از محیط زیست اشاره کرد و گفت: از جمله این اقدامات، برگزاری اجلاس جنگل بود. علاوه بر اجلاس جنگل توافق جهانی برای دستیابی به محیط زیست با رویکرد جامعه جهانی بسیار حائز اهمیت بود و هم اکنون با مصوبه مجمع عمومی سازمان ملل که با اکثریت قاطع رای کشورها، داشتن محیط زیست سالم را جزو حقوق بشر حساب کردند اهمیت حفظ محیط زیست نیز بیشتر شده است.

 فرهنگ غنی اسلامی در حفاظت از محیط زیست هنگام بروز جنگ

وی ادامه داد: یکی از مسائلی که موجب تخریب و آسیب محیط زیست می‌شود، جنگ‌های منطقه‌ای بین کشوری و در مقیاس بزرگتر جنگ‌های جهانی و بین المللی است. در فرهنگ غنی اسلامی ایرانی حفاظت از محیط زیست از ارزش بالایی برخوردار است. به عنوان نمونه پیامبر اسلام (ص) طی دستوراتی در زمان جنگ، مردم را از قطع درختان، آلوده کردن چاه‌ها و آتش زدن کشتزارها و ... بسیار نهی می‌کردند. این دستورات جنگی برای حفاظت از محیط زیست باید همواره مورد توجه باشد.

مجابی افزود: سازمان ملل متحد برای مقابله با آثار منفی جنگ و درگیری‌های مسلحانه با تصویب قطعنامه‌ای در مجمع عمومی برای افزایش آگاهی‌ عمومی درباره  تاثیرات منفی جنگ بر محیط زیست و منابع طبیعی به‌ویژه منابع طبیعی تجدید شونده و خودداری از استفاده از سلاح‌های مخربی که تأثیر جدی بر تخریب محیط زیست داشتند و در طولانی مدت به اکوسیستم‌ها و منابع طبیعی آسیب می‌زدند، گامی بزرگ و جدی برداشت تا بتواند از این خسارات جلوگیری کند.

 وی با تاکید براینکه خسارات ناشی از جنگ‌ها بیشتر از خسارات در محدوده ملی است و آثار آن در نسل‌های دیگر نیز باقی می‌ماند، گفت: ما باید آگاه باشیم که جنگ آثار مخربی همچون تخریب زیستگاه، آوارگی و پناهندگی انسان‌ها و ... می‌گذارد و همه این مسائل را به شیوه‌های مختلفی بیان کنیم. به‌طور مثال اثرات مهاجرت می‌تواند خود را به‌صورت از بین رفتن گونه‌های گیاهی و جانوری و تخریب زیرساخت‌های شهری بروز دهد.

شکار غیرقانونی در مناطق جنگی از جمله تاثیرات مخرب زمان جنگ 

رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره تاثیرات مخرب جنگ در درازمدت اظهار کرد: افزایش ناگهانی تولیدات غذایی که در زمان جنگ برای حمایت از شرکت‌کنندگان در جنگ اتفاق افتاد، آسیب‌های بسیاری به منابع طبیعی وارد کرد. «استراتژی‌های»مخرب محیط زیستی که در برخی مواقع برای اینکه دو طرف ماجرا یکدیگر را تحت فشار بگذارند در منابع حیاتی همچون آب‌های بین‌المللی تاثیر می‌گذارند نیز از جمله این آثار است.

وی افزود: شکارهای غیرقانونی که در مناطق جنگی انجام می‌شود، آلودگی‌های ناشی از سلاح‌های بیولوژیکی، شیمیایی و هسته‌ای که در درازمدت تاثیر می‌گذارند نیز از جمله اثرات مخرب جنگ بر محیط زیست است.

تاثیرات خصمانه تحریم کشورها بر حفاظت از محیط زیست

مجابی با تاکید بر اینکه علاوه بر جنگ‌های مسلحانه باید به جنگ‌های سرد نیز توجه کنیم، اظهار کرد: در برخی مواقع با برگزاری مانور در مناطق مختلف، آثار مشابه با تاثیرات جنگ با درصدی پایین‌تر بر محیط زیست وارد می‌شود. از آثار مخرب دیگر نیز می‌توان به برخوردهای خصمانه ناشی از تحریم‌های اقتصادی اشاره کرد که کشورهای تحت تحریم دیگر نمی‌توانند از فناوری‌های محافظ برای کاهش آلودگی‌ و افزایش بهره‌وری استفاده کنند و این یکی از آثار تحریم یک کشور بر محیط زیست آن است.

وی افزود: به‌طور مثال اگر بخواهند پالایشگاهی را در یک کشور اصلاح کنند، میزان سوخت هواپیمایی را کاهش دهند و یا میزان استفاده از لوکوموتیو را کاهش دهند، این کار نیاز به فناوری‌هایی دارد که دیگر کشورها نیز از آن‌ها استفاده می‌کنند و کشورهایی که تحریم هستند نمی‌توانند این کار را انجام دهند، در نتیجه مورد آسیب‌های خصمانه واقع می‌شوند و تحت تاثیر قرار می‌گیرند.

رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام در ادامه گفت: بر اساس اصل ۱۱۰ قانون اساسی و ماده ۱۵ سیاست‌های محیط زیست که توسط مقام معظم رهبری  ابلاغ شده است، ما باید در حوزه محیط زیست تعاملات بین‌المللی داشته باشیم. در صورت داشتن تعامل، مواردی که بر محیط زیست آثار مخرب می‌گذارند نیز مورد توجه قرار می‌گیرند.

وی افزود: ایران متاسفانه در منطقه‌ای قرار دارد که به‌صورت مداوم تحرکات نظامی بسیاری در حوزه‌های مختلف همچون قدرت‌نمایی‌های ناوها و ناوشکن‌هایی که سوخت هسته‌ دارند در خلیج فارس و دریای عمان و یا درگیری‌های متعدد در کشورهای همسایه همچون عراق و افغانستان آن را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مسائل این چنینی آسیب‌های مخربی بر محیط‌ زیست ایران وارد می‌کند.

رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام تاکید کرد: هنگامی که این تحرکات نظامی در شنزارها و بیابان‌های عربستان و عراق - که یکی از کانون‌های اصلی گرد و غبار در منطقه هستند - اتفاق می‌افتد موجب افزایش تولید گرد و غبار در منطقه می‌شود. زمانی که از کشور عراق درخواست می‌شد تا به موضوع کنترل کانون‌های گرد و غبار توجه بیشتری کند، به علت درگیری در جنگ این موضوع نمی‌توانست جزو اولویت‌های این کشور باشد.

مجابی در پایان تصریح کرد: امیدوارم که تمام انسان‌ها شیوه و شرایط مناسبی برای زندگی داشته باشند و دچار این تنش‌ها نشوند و تنها آگاهی داشته باشند که موضوعات این چنینی چقدر می‌تواند آثار مخربی بر زیست‌کره داشته باشد.

منبع:ایسنا