همنشینی زهره و مشتری در ایران قابل روئیت است+زمان وقوع

منصوره شوشتری،  سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران در تشریح رویداد‌های نجومی پیش‌رو گفت: مهم‌ترین رویداد نجومی تابستان ۱۴۰۴ که شانزدهم شهریور روی می‌دهد، وقوع ماه‌گرفتگی کلی است. همچنین مقارنه دو سیاره زهره و مشتری در بامداد ۲۱ مرداد فرصت خوبی برای رصد این اجرام درخشان در آسمان خواهد بود.

کاظم کوکرم  افزود: ماه گرفتگی ۱۶ شهریور، اولین خسوف کلی بعد از ۷ سال است که تمام مراحل آن از ایران قابل مشاهده است.

او ادامه داد: ماه‌گرفتگی ۱۶ شهریور به این شکل رخ می‌هد که در مرحله اول ماه‌گرفتگی نیم‌سایه‌ای به شکل ورود قرص ماه به نیم‌سایه زمین از حدود ساعت ۱۸ و ۵۸ دقیقه در ایران شروع می‌شود. در این مرحله قرص ماه وارد نیم‌سایه زمین می‌شود که تشخیص آن با چشم غیرمسلح چندان آسان نیست. شروع ماه‌گرفتگی جزئی در مرحله بعد رخ می‌دهد که قرص ماه حوالی ساعت ۱۹:۵۷ دقیقه وارد سایه زمین می‌شود. در گام بعد خسوف کلی آغاز می‌شود که در جریان آن، قرص ماه کامل در ساعت ۲۱ وارد سایه زمین می‌شود. اوج ماه‌گرفتگی یا وسط خسوف کلی ساعت ۲۱ و ۴۱ دقیقه و ۴۶ ثانیه شانزدهم شهریور و پایان خسوف کلی هم ساعت ۲۲:۲۳ دقیقه اتفاق می‌افتد.

سخنگوی کمیته آماتوری انجمن نجوم ایران افزود: پایان خسوف جزئی در ساعت ۲۳:۲۷ و خروج ماه از نیمسایه زمین نیز در ساعت ۰۰:۲۵ بامداد هفدهم شهریور رخ خواهد داد. تمام مراحل این ماه‌گرفتگی از ایران، کشور‌های غرب آسیا و به طور کلی در آسیا، ژاپن و کره جنوبی، استرالیا، اقیانوسیه تا شرق قاره آفریقا و شرق اروپا دیده می‌شود؛ اما غرب اروپا، غرب آفریقا بخش‌هایی از این ماه گرفتگی را می‌بینند و در قاره آمریکا تقریباً این پدیده دیده نخواهد شد.

او در توضیح چیستی پدیده ماه‌گرفتگی نیز گفت: در جریان ماه‌گرفتگی، ماه از دل سایه زمین در فضا عبور می‌کند و قرص ماه تاریک می‌شود و به سرخی میل می‌کند. گاهی نیز شاهد هستیم که قرص ماه نارنجی رنگ، مسی رنگ ئ حتی خیلی جگری‌رنگ یا تیره و بنفش می‌شود. بطور کلی شدت تیرگی رنگ ماه در زمان ماه‌گرفتگی به وضعیت جو زمین در زمان خسوف و اینکه میزان غبارآلودگی و ابرآلودگی جو زمین در آن لحظه چقدر باشد بستگی دارد.

کوکرم تأکید کرد: ماه‌گرفتگی کلی ۱۶ شهریور مهم‌ترین رویداد نجومی است که پیش رو داریم و تمام مراحل آن نیز از ایران دیده می‌شود.

مقارنه زهره و مشتری

او در مورد دیگر رویداد‌های نجومی پیش‌رو نیز اظهار داشت: سحرگاه سه‌شنبه بیست و یکم مرداد ماه (حوالی ساعت ۴ بامداد) شاهد مقارنه بسیار نزدیک دو سیاره درخشان یعنی زهره و مشتری در افق مشرق در آسمان صبحگاهی هستیم؛ به این ترتیب که ساعتی پیش از طلوع خورشید می‌بینیم در برج جوزا، دو جرم خیلی درخشان کنار هم دیده می‌شوند.

کوکرم توضیح داد: جرم درخشانی که سمت راست خواهیم دید سیاره زهره و جرم سمت چپ، سیاره مشتری خواهد بود. این دو در فاصله زاویه‌ای کمتر از یک درجه یعنی اندکی بیشتر از اندازه قرص ماه با یکدیگر فاصله خواهند داشت و در آسمان نزدیک به هم دیده می‌شوند و همنشین همدیگر خواند بود؛ به این پدیده مقارنه زهره و مشتری می‌گوییم که فرصت خوبی برای عکاسی از آن است و این دو سیاره منظومه شمسی را می‌توانیم به راحتی با چشم غیرمسلح در آسمان تشخیص یا به کودکان این دو جرم زیبا را در آسمان نشان بدهیم.

طلوع ماه مانع دیدن شهاب‌های بارش شهابی برساوشی

این مدرس نجوم در مورد بقیه رویداد‌های نجومی پیش‌رو اظهار داشت: بیست و یکم و بیست و دوم مرداد امسال، بارش شهابی برساوشی به اوج هم می‌رسد؛ ولی همزمان با این پدیده، قرص روشن ماه نیز ساعتی پس از تاریکی آسمان، خیلی زود طلوع می‌کند.

او افزود: در بیشتر نقاط کشور این مسئله باعث می‌شود نتوانیم بارش برساوشی را امسال پرفروغ و با تعداد شهاب بالا ببینیم. در شب‌های بعدی یعنی بیست و سوم، بیست چهارم و بیست پنجم مرداد نیز با اینکه ماه دیرتر طلوع می‌کند؛ به همین نسبت از زمان اوج این بارش که در بیست و یکم و بیست و دوم مرداد ارخ می‌دهد دورتر می‌شویم و با اینکه طلوع دیرتر ماه، فرصت بیشتری برای تاریکی آسمان و دیدن شهاب‌ها می‌دهد، همزمان با دور شدن از زمان اوج بارش شهابی برساوشی فرصت را برای رصد شهاب‌ها از دست می‌دهیم.

بارش شهابی برساوشی

به گفته کوکرم اگر کسی علاقه‌مند به رصد این بارش است، باید در مناطق تاریک دور از شهر‌ها و روستاها، جایی با آسمان کم‌غبار و به عبارتی دور از آلودگی نوری فقط ساعات ابتدایی شب، پیش از طول ماه به امید دیدن شهاب‌ها به آسمان نگاه کند.

او تصریح کرد: به طور کلی انتظار داریم حتی در زمان اوج این بارش؛ یعنی بیست و یکم و بیست و دوم مرداد مثلاً در بامداد حوالی ساعت دو یا سه بامداد شاید ده پانزده شهاب درخشان در طول یک ساعت در آسمان تاریک و عاری از غبار قابل مشاهده باشد؛ اما این تعداد با انتظار کلی از دیدن بارش شهابی که معمولاً در یک ساعت بیش از ۷۰ تا ۱۰۰ تا شهاب در آسمان دیده می‌شود؛ فاصله زیاد داردی دارد.

منبع: باشگاه خبرنگاران