توصیه جدید همتی به رئیسی درباره تورم چه بود؟

به گزارش 9 صبح؛ تورم شاید پلیدترین کلمه در اقتصاد باشد که بلای جان اقتصاد کشور ما در حدود نیم قرن گذشته است. تورم، به بیان ساده،افزایش مداوم قیمت‌ها در اقتصاد است و شکل فزاینده آن که در واقع شتاب گرفتن رشد قیمت‌ها است، دردآورتر است. متاسفانه این گونه تورم، مانند خوره، نه تنها کارکرد عادی اقتصاد را به‌هم می‌ریزد، بلکه همزمان اخلاق، انسانیت، درستکاری، و پاکدستی را هم نابود می‌کند.

اگر تورم این‌همه بد است، ریشه آن چیست؟ و درمانش کدام است؟ تورم مى‌تواند هم از ناحیه کمبود عرضه و هم از طرف مازاد تقاضا ایجاد شود. دلیل گران شدن کالاها اعلام شد

در طرف عرضه، افزایش قیمت نهاده‌ها، محدویت واردات، تحریم، جنگ، خشکسالی و بلایای طبیعی از مهم‌ترین عوامل هستند. درطرف تقاضا، مهمترین عامل، مازاد تقاضای دولت است، البته افزایش دستمزدها و قیمت برخی از دارایی‌ها و مانند آن نیز موثر هستند. ولی، هیچکدام از آنها به اندازه تقاضای دولت در روند بلندمدت تورم تأثیرگذار نیستند.

مازاد تقاضا از ناحیه دولت به چه معنی است؟ مازاد تقاضای دولت، چیزی جز کسری بودجه دولت نیست. درحالی‌که هزینه‌های یک خانواده یا فرد یا شرکت نمی‌تواند به مدت قابل توجهى از درامد پیشی بگیرد (و قطعاً به افلاس می‌رسد)، اما دولت به دلیل شخصیت حقوقی خود، می‌تواند هزینه‌هایی بیش از درآمد سالیانه خود داشته باشد و این کسری بودجه خود را قرض کند و مهم‌تر اینکه می‌تواند بانک‌ها، مردم و بانک مرکزی را به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم درگیر تأمین مالی کسری بودجه خود بکند.

دلیل پیشی گرفتن هزینه دولت بر درآمد آن، بدون هیچ مبالغه، در بلندمدت چیزی جز خرج از کیسه مردم و تحمیل هزینه آن بر اقتصاد نیست. به بیان ساده، اگر دولت پای خود را بیش از گلیمش دراز کند، به همه یارانه دهد،

حقوق ارباب جمعی خود را اضافه کند، خانه سازمانی، اتومبیل، راننده و هزار چیز دیگر را خریده و به مدیران خود بدهد، ماحصل، کسری بودجه خواهد بود.

دولت غیر پاسخگو، مساوی است با کسری بودجه زیادتر. اگر شانس یار باشد، در کشورهایی مانند ایران، دولت با فروش نفت، چاله‌های خود را پر می‌کند، اما اگر پول نفت به مقدار کافی در‌ دسترس نباشد، بمانند تحریم، و دولت هم به ولخرجی و بی‌مبالاتی اقتصادی ادامه دهد، کسری بودجه و مازاد تقاضا ایجاد خواهد شد.

کسری بودجه، در هر صورت، یعنی مازاد تقاضا و این یعنی افزایش قیمت‌ها، چرا که در مجموعهه اقتصاد برای کالاها و خدمات محدود و مشخص و ثابتی، ازسوی یک مصرف کننده بزرگ، که دولت است، تقاضای بدون پشتوانه عرضه درست شده است، و این تنها به افزایش قیمت‌ها منجر خواهد شد.

علت‌العلل تورم در ایران چیست؟

علت‌العلل معضل تورم و درد بی‌درمان اقتصاد ایران در بیش ازنیم قرن اخیر، چیزی جز زیاده‌خواهی و زیاده‌خرجی دولت نبوده و نیست. بدبختی آنجاست که این زیاده خواهی نیز با پول پرقدرت بانک مرکزی، که در کشور ما به باور خانمان‌برانداز دولتیان همان بانک ملی است، تأمین شود که ریختن بنزین است بر روی آتش افزایش قیمت‌ها.

راه درمان قطعی تورم در ایران

راه درمان قطعی تورم در ایران، اول از همه، انضباط مالی دولت است. و آن بدین معنی است که دولت نباید به هیچ وجه در میان‌مدت، بیش از درآمد میان‌مدت، هزینه داشته باشد.

در کنار این، سامان‌دهی سیاست پولی و بانکی نیز، چنان باشد که هیچ بانکی بیشتر از توان تعیین شده، بر اساس سرمایه و شاخص‌های بین‌المللی، نتواند ترازنامه بزرگتری داشته باشد و با انباشت ریسک در ترازنامه خود به خلق نقدینگى و ایجاد اضافه تقاضا بپردازد.

و نهایتاً بانک مرکزی تحت هیچ شرایطی مجبور به پاس کردن چک‌های بی‌محل دولت نباشد.

اگر این سه، محقق شد، این سرطان از جان اقتصاد ایران جدا خواهد شد. وگرنه معضل و مرض تورم همچنان همه چیز را با خود خواهد برد. قصه ارز و ارز پاشی و مانند آن، همه فقط مسکن‌های کوتاه‌مدت این سرطان هستند و لاغیر.