پایان سقوط لیر ترکیه؟

به گزارش 9 صبح؛ از نکات جالب توجه این روزهای اقتصاد بین‌الملل سقوط دوباره ریال ایران همراه با لیر ترکیه است. ارزش هر لیر ترکیه نیز در حال نزدیک شدن به کمترین میزان تاریخی خود در برابر دلار است. در یک ماه گذشته هر لیر ترکیه افت نزدیک به ۱۳ درصدی ارزش را در برابر دلار تجربه کرده است. نرخ دلار به لیر به ۱۷ رسیده است. امروز برخلاف روزهای گذشته اندکی از تب افت ارزش لیر کاسته شده و این سوال مطرح می‌شود که آیا افت ارزش لیر به پایان رسیده است؟

حدود ۶ ماه قبل ارزش لیر ترکیه به واسطه سیاست‌های انبساطی اردوغان بدون توجه به وضعیت تورم افت چشم‌گیری را تجربه کرد. به نحوی که هر دلار در ترکیه تا بیش از ۱۸ لیر نیز در معاملات روزانه فارکس رسیده بود. با این حال وعده‌های اردوغان برای حفظ ارزش لیر از طریق ابزارهایی مانند سپرده‌های ارزی لیر را از ادامه مسیر نزولی متوقف کرد. اما نرخ تورم ترکیه به واسطه افت محسوس ارزش لیر، جهش قیمت انرژی و رشد قیمت مواد غذایی و همچنان سیاست‌های انبساطی اردوغان در وضعیت بحرانی موجود به بیش از ۷۳ درصد رسیده است. با توجه به نرخ بهره حدود ۱۴ درصدی نرخ بهره حقیقی ترکیه اکنون در منفی ۵۹ درصد قرار دارد که از کمترین نرخ بهره‌های حقیقی در جهان است.

چنین نرخ بهره حقیقی منفی طبیعتا انگیزه نگه داشتن لیر را روز به روز کمتر می‌کند و عموم را به سمت بازارهای دارایی برای حفظ ارزش ثروت خود ترغیب می‌کند. سرمایه‌گذاران خارجی که در اقتصاد ترکیه نقش مهمی ایفا می‌کنند نیز طبیعتا در چنین وضعیتی با نگرانی از کاهش ارزش دلاری سرمایه خود به سمت دیگر بازارهای سرمایه‌گذار در دیگر اقتصادهای نوظهور حرکت خواهند کرد.

اردوغان همچنان بر این عقیده‌ست که نرخ سود بالا نفعی برای اقتصاد ندارد و تنها فقیر‌ها را فقیرتر و پولداران را پولدارتر می‌کند. وی بر اساس مدل اقتصادی مد نظر خود مطمئن است که عدم افزایش نرخ بهره باعث تقویت رشد اقتصادی به واسطه افرایش تولید و صادرات کشور می‌شود. شاید هم اردوغان روی کمک اقتصادهای بزرگ به ترکیه در صورت ایجاد بحران در یک اقتصاد نوظهور حساب باز کرده است و در حالی‌که حدود یک سال تا انتخابات ریاست جمهوری ترکیه باقی مانده است برای حفظ صندلی خود در حال قمار روی اقتصاد ترکیه است. به وضعیت کنونی ترکیه سیاست‌های انقباضی بانک‌های مرکزی بزرگ جهان نظیر فد را اضافه کنید که می‌تواند آسیب شدید در افزایش بهره بدهی خارجی ترکیه داشته باشد.

به عقیده کارشناسان اقتصادی عدم افزایش نرخ بهره توسط اردوغان می‌تواند زمینه بحران را برای ترکیه ایجاد کند. زمانی‌که تورم به بیشترین خود در ۲۳ سال گذشته رسیده تفکر کنونی اردوغان می‌تواند ترکیه را به لبه پرتگاه ببرد. اگر این سناریو محقق شود وضعیت کنونی پایان افت ارزش لیر ترکیه نیست. با همه این موارد اما هنوز افزایش آمار خرید خانه در ترکیه توسط شهروندان کشورهای همسایه مانند روسیه و ایران در چنین وضعیت اقتصادی ترکیه جالب توجه است.