خبر خوش برجامی/ سلطان عمان با توافق هسته ای جدید در راه ایران
برخی از تحلیلگران سفر سلطان عمان به ایران را به مذاکرات هسته‌ای مرتبط می‌دانند.عمان میانجی‌گر تاریخی در روابط و مناسبات بین تهران و واشنگتن به شمار می‌رود.
«این سفر در زمینه پرونده هسته‌ای و مسائل دیگر مانند روابط ایران و مصر، یمن و… است. اما پیام اصلی در رابطه با مذاکرات هسته‌ای است. احتمالا هم مذاکرات به پیشرفت‌هایی رسیده که حالا پادشاه عمان برای رفع برخی موانع به ایران آمده است.»
فردا هیثم بن طارق، سلطان عمان به ایران می‌آید .سلطان عمان حامل چه پیامی برای ایران است؟برخی از تحلیلگران سفر سلطان عمان را به مذاکرات هسته‌ای مرتبط می‌دانند.عمان میانجی‌گر تاریخی در روابط و مناسبات بین تهران و واشنگتن به شمار می‌رود؛ از این رو هر زمان سفری از سوی یکی از مقامات عمان به ایران صورت بگیرد یا بالعکس این گمانه تقویت می‌شود که آیا خبری در راه است؟
در آستانه سفر پادشاه عمان به ایران گمانه‌زنی‌هایی برای اهداف این سفر مطرح شده است. مدیرکل خلیج فارس وزارت امور خارجه با بیان این‌که سفر سلطان عمان به تهران در چارچوب روابط دو جانبه انجام می‌شود، اظهار کرد: امیدواریم در این سفر اسناد جدیدی بین تهران و مسقط برای گسترش تعاملات و همکاری‌های بین دو کشور به امضا برسد.
علیرضا عنایتی در ارتباط با اهمیت سفر روز یکشنبه سلطان عمان به تهران تصریح کرد: در چارچوب توسعه مناسبات ایران با کشورهای همسایه و پیرامونی خود با توجه به اصل سیاست همسایگی که از سوی دولت سیزدهم پیگیری می‌شود همکاری‌های ایران با کشورهای همسایه و منطقه در ابعاد مختلف توسعه پیدا کرده است که از نماد مشخص آن توسعه رفت و آمد سران کشورها به یکدیگر است.
وی با بیان این‌که سال گذشته رئیس جمهور ایران از سلطنت عمان دیدار کردند و با مقامات عالی‌رتبه این کشور دیدار و رایزنی داشتند، گفت: در سفر آقای رئیسی به مسقط که به دعوت سلطان عمان برگزار شد چندین سند بنیادین و پایه‌ای در راستای توسعه و گسترش روابط دو کشور به امضا رسید و متعاقب آن سفر، ما در انتظار سفر سلطان عمان به ایران هستیم.
این دیپلمات ارشد جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر این که سفر سلطان عمان به تهران علاوه بر تقویت مناسبات دو جانبه و همچنین انجام گفت‌وگوهای منطقه‌ای در جهت اجرایی شدن توافقات صورت گرفته بین دو کشور در جریان سفر سال گذشته رئیس‌جمهور به عمان است، تصریح کرد: امیدواریم در این سفر اسناد دیگری بین دو کشور به امضا برسد.
دستیار وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران با تاکید بر این‌که روابط ایران و عمان روابط رو به رشد و رو به توسعه‌ای است، تصریح کرد: حجم تجارت و مناسبات دو کشور طی مدت اخیر از یک روند صعودی برخوردار بوده چنانکه اکنون حجم تجارت دو کشور حدود دو میلیارد دلار برآورد می‌شود.
عنایتی در ادامه اضافه کرد: امیدواریم با توسعه زیرساخت‌ها و خطوط مواصلاتی و ارتباط بیشتر دستگاه‌های اجرایی و اداری و وزارتخانه‌های دو کشور این مناسبات همچنان توسعه پیدا کند و به حجم شایسته خود برسد.
وی در پاسخ به این سوال که با توجه به اظهارنظرهای صورت گرفته در چند روز اخیر در ارتباط با این سفر آیا سلطان عمان در سفر به تهران حامل پیام خاصی است؟ اظهار کرد: من از این موضوع اطلاعی ندارم و همانطور که اشاره کردم این سفر در چارچوب روابط دو جانبه انجام می شود و حتما در جریان آن طبق روال این گونه سفرها ، مقامات عالی‌رتبه دو کشور در مورد مسائل منطقه‌ای نیز رایزنی و گفت‌وگو می‌کنند.
تجارت‌نیوز در گفت‌وگو با عبدالرضا فرجی‌راد، مدیرکل سابق شورای راهبردی روابط خارجی، اهداف سفر سلطان عمان به ایران را بررسی می‌کند.
مذاکرات هسته‌ای؛ پیام اصلی سفر پادشاه عمان
فرجی‌راد می‌گوید: «عمان در زمینه‌های مختلف در رابطه با ایران و کشورهای منطقه و فرامنطقه‌ای نقش میانجی‌گری دارد؛ از جمله مسائل هسته‌ای، آزادی زندانیان و… . البته که نقش مثبت و سازنده‌ای هم داشته است.»
او ادامه می‌دهد: «سفر پادشاه عمان به ایران در زمینه پرونده هسته‌ای و مسائل دیگر مانند روابط ایران و عربستان، ایران و مصر، یمن و… است. مقدماتی پیش از این سفر از جمله آزادی زندانیان نیز چیده شد.»
فرجی‌راد می‌گوید: «پیام اصلی سلطان عمان برای مقامات ایرانی در رابطه با گفت‌وگوهایی هست که در دو ماه گذشته با امریکا برای رسیدن به یک توافق انجام شده است. (گفت‌وگوهای با واسطه یا بی‌واسطه)»
اما چرا گفته می‌شود که پیام اصلی هیثم بن طارق در رابطه با پرونده هسته‌ای است؟ اخیرا امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه کشور گفت که هفته‌هاست به طور غیرمستقیم پیام‌ها برای لغو تحریم‌ها ادامه دارد. از طریق وزرای خارجی برخی از کشورها تلاش برای جمع‌بندی متن اولیه در حال انجام است، اما برای حفظ آرامش مردم دائما اطلاع‌رسانی نمی‌کنیم.
مدیرکل سابق شورای راهبردی روابط خارجی با اشاره به این اظهارات امیرعبداللهیان می‌گوید: «علاوه بر اظهارات وزیر امورخارجه کشور، مقامات امریکایی نیز اظهاراتی داشته‌اند که به نظر می‌رسد مذاکرات ادامه دارد.»
او ادامه می‌دهد: «از سوی دیگر برخی از افراد در کنگره امریکا از دولت بایدن خواسته‌اند که جزئیاتی در این مورد برای آنها داده شود. اعضای کنگره بعد از اتمام آن نشست اعلام کردند که آنچه دولتی‌ها در کنگره مطرح کردند، همان اخباری بود که در رسانه‌ها می‌خواندیم. با توجه به این موارد شاید بتوان گفت که دولت امریکا نمی‌خواهد گفت‌وگوهایی که در عمان در جریان بوده را خراب کند. بنابراین می‌توان گفت امیدواری‌هایی ایجاد شده که توافقی بین ایران و امریکا صورت پذیرد.»
برخی از تحلیلگران سیاسی بر این باورند که با توجه به نزدیکی انتخابات امریکا، احتمالا مقامات این کشور درگیر پرونده هسته‌ای ایران نشوند. اما فرجی‌راد می‌گوید پرونده هسته‌ای ایران می‌تواند محل مناقشه نامزدهای انتخابات پیش روی امریکا باشد، بنابراین مهم است که توافقی صورت بگیرد یا نه.
مدیرکل سابق شورای راهبردی روابط خارجی توضیح می‌دهد: «حدود یک سال و نیم تا انتخابات امریکا مانده است. یکی از دلایلی که دموکرات‌ها این توافق را می‌خواهند، استفاده از آن برای تبلیغات انتخاباتی است. می‌خواهند اعلام کنند که ما باز هم جلوی هسته‌ای شدن ایران را گرفتیم. همانطور که اوباما اعلام کرد. برای مثال بایدن از امتیاز توافق هسته‌ای استفاده کند و به نامزد جمهوری‌خواه بگوید خروج شما از برجام منجر به این شد که ایران از غنی‌سازی ۳.۶۷ درصد به ۸۴ درصد برسد. توافق هسته‌ای با ایران می‌تواند شعاری برای آنها باشد که ما اجازه ندادیم ایران به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل ادامه می‌دهد: «اگر دولت فعلی امریکا با ایران به توافق نرسد، جمهوری‌خواهان از این موضوع علیه دموکرات‌ها استفاده می‌کنند و برای آنها نقطه ضعف می‌شود.»
ایران و امریکا ناچار به توافق هستند
مدیرکل سابق شورای راهبردی روابط خارجی می‌گوید: «امریکا به هر گونه توافقی که غنی‌سازی ایران را کاهش دهد یا متوقف کند، نیاز دارد. اگر روند غنی‌سازی ایران همینطور ادامه پیدا کند، امریکا چه اقدامی می‌تواند داشته باشد؟ آیا با توجه شرایط جنگ اوکراین و انتخابات پیش رو می‌تواند جنگ جدیدی را در این منطقه آغاز کند؟»
فرجی‌راد ادامه می‌دهد: «ایران هم چاره‌ای جز توافق هسته‌ای ندارد. اقتصاد ایران وضعیت نابسامانی دارد. همین حالا می‌گویند یک چهارم جمعیت ایران زیر خط فقر مطلق هستند. شرایط فعلی ادامه پیدا کند تا ۲ سال دیگر، نیمی از جمعیت کشور به زیر خط فقر مطلق می‌روند. بنابراین ایران به توافق و رهایی از وضعیت فعلی نیاز دارد.»
او می‌گوید: «با توجه به این شرایط هر دو طرف توافق هسته‌ای را می‌خواهند. احتمالا مذاکرات پیشرفت‌هایی داشته است، اما موانعی هم دارد که حالا سلطان عمان برای حل کردن آن آمده باشد.»
احیای برجام در راه است یا توافق جدید؟
اما توافق مورد نظر همان برجام است یا توافق جدیدی در حال شکل‌گیری است؟ توافق کوتاه‌مدت انجام می‌شود یا بلندمدت؟
مدیرکل سابق شورای راهبردی روابط خارجی در این مورد به تجارت‌نیوز می‌گوید: «بعید می‌دانم که توافق کوتاه‌مدت صورت بگیرد. پیش از این هم مقامات ایرانی اعلام کردند که توافق کوتاه‌مدت نمی‌خواهیم. ضمن آنکه توافق کوتاه‌مدت هم به تبلیغات انتخاباتی دموکرات‌ها چندان کمکی نمی‌کند.»
فرجی‌راد ادامه می‌دهد: «توافق جدید همان برجام نخواهد بود. ممکن است چارچوب برجام قبلی باشد اما تغییراتی در آن صورت می‌گیرد.»
نظر شما