آیا سلاح های قدرتمند روسیه به ایران می آیند؟

به گزارش 9 صبح به نقل از قرن نو، آذرماه امسال بود که ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه پس از دیدار با نخست وزیر یونان، ابراز‌امیدواری کرد که رئیسی دعوت وی را برای بازدید از روسیه بپذیرد.

این دعوت پس از آخرین گفتگوی تلفنی میان سران دو کشور صورت گرفت، گفتگویی که در آن بر توسعه روابط تجاری و اقتصادی تهران – مسکو تأکید شده بود.

به دنبال این سخنان بود که دیمیتری پسکوف، سخنگوی مطبوعاتی پوتین اعلام کرد که مقدمات مذاکرات بین رؤسای جمهور ایران و روسیه در حال انجام شدن است.

اهداف متعدد سفر رئیسی به روسیه

روشن است که این سفر اهداف متعددی را دنبال می‌کند. سعید خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارجه در این باره می گوید؛ از جمله مواردی که در این سفر مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد امضای سند همکاری‌های ایران و روسیه است. وی با اشاره به اینکه برخی از اسناد و تفاهم نامه نیز دراین سفر پیگیری خواهد شد، تاکید دارد: سند بالا دستی تنظیم روابط راهبردی میان دو کشور، درحال تمدید شدن است.

سند راهبردی ۲۰ ساله ای که خطیب زاده به آن اشاره دارد، توافقنامه‌ای است  که عرصه‌های مختلفی را از حمل و نقل و ذوب آهن و ماهیگیری گرفته تا ساخت نیروگاه‌های برق را در بر می‌گیرد.

از سوی دیگر، به نظر می‌رسد، در این سفر  حوزه‌های مختلف سیاسی، امنیتی، فرهنگی، نظامی، اقتصادی و تجاری موضوعات مختلف بین دو رئیس جمهور مورد بحث و تبادل نظرقرار می گیرد.

سلاح های روسی به ایران می آیند؟

تعمیق توافقات دفاعی هم، از دیگر اهداف این سفر در نظر گرفته می‌شود. شبکه تی آر تی روسیه در گزارشی در این باره نوشت: رئیسی قرار است قرارداد همکاری امنیتی و دفاعی ۲۰ ساله به ارزش ۱۰ میلیارد دلار را امضا کند که به طور بالقوه شامل خرید ماهواره خواهد بود.

در ادامه گزارش تی آر تی آمده است: تهران انتظار دارد حداقل ۲۴ جت جنگنده سوخو و ۳۵ چند منظوره فوق مانورپذیر خریداری کند. دو جنگنده سوخو ۳۰ اس‌ام(Sukhoi Su-۳۰) و سوخو ۳۵(Sukhoi Su-۳۵) از نسل ++۴ گزینه‌های مدنظر ایران برای جایگزین شدن با تامکت اف ۱۴ هستند که پس از ۵ دهه استفاده گسترده فرسوده شده و توان خود را دست داده‌اند.

تعمیر و نوسازی دوجین هواپیمای می‌گ ۲۹ و ۲۵ سوخو-۲۴‌ام کی نیروی هوایی نیز دیگر موضوعاتی است که در این سفر دنبال می‌شود. در عین حال، این فرض وجود دارد که ایرانی‌ها سامانه‌های پدافند هوایی اس-۴۰۰ روسیه را خریداری کنند.

روزنامه نیزاویسیما گازیتا نیز در گزارشی نوشت: خرید هیولای روسی در سفر رئیسی به مسکو نهایی می‌شود و این سلاح قدرتمند  در اختیار نیرو‌های مسلح ایران قرار می‌گیرد.

این روزنامه روسی اضافه کرد: روسلان پوخوف مدیر مرکز تحلیل استراتژی‌ها و فناوری‌ها، معتقد است که ایران تسلیحات زمینی را تولید می‌کند و دریا هم برای آن‌ها اولویت نخست را ندارد و تهدید اصلی از نگاه ایرانی‌ها در هواست چون هرگونه حمله احتمالی به ایران از این طریق رخ خواهد داد.

نگاه به شرق دولت رئیسی

این سفر درحالی انجام می‌شود که از جمله راهبرد‌های سیاست خارجی دولت سیزدهم نگاه به شرق عنوان شده و این سفر از قول برخی از مسئولان نقطه عطفی در روابط دو کشور عنوان می‌شود. حضور در اجلاس شانگ‌های و عضویت ایران در پیمان شانگ‌های نشان می‌دهد که اتخاذ این راهبر از سوی کرملین نیز مورد توجه است.

با انتشار خبر عضویت ایران در پیمان شانگ‌های، دنیس راس، مشاور ارشد وزارت خارجه دولت باراک اوباما در امور خاورمیانه در توئیتر نوشت: «اکنون ایران عضو دائم سازمان شانگ‌های است. چیزی که از مدت‌ها پیش به دنبال آن بود و سرانجام روسیه و چین این امکان را فراهم کردند. ایران با چرخش به سمت شرق قادر خواهد بود از فشار‌های ایالات متحده در‌امان بماند و دولت آمریکا اکنون به نقشه بی‌نیاز دارد.»

همچنین واکنش‌ها در روسیه نیز حکایت از استقبال مسکو از چنین راهبرد‌هایی است. حضور هیأت قابل توجهی از روسیه برای شرکت در مراسم تحلیف رئیسی و پیام تبریک لاوروف به‌امیرعبداللهیان پیش از سایر کشور‌ها نشان از این مدعا دارد.

سیاست‌های مشترک دو طرف

باید در نظر داشت که سیاست‌های منطقه‌ای ایران و روسیه از نقاط مشترک بسیاری برخوردار است که زمینه ساز توسعه روابط میان دو طرف است. روسیه و ایران مهم‌ترین حامیان بشار اسد، رئیس جمهور سوریه هستند و هر دو کشور به تسلط طالبان در افغانستان با سوء ظن نگاه می‌کنند.

در عین حال روسیه در مذاکرات هسته‌ای با ایران نیز شرکت می‌کند که  به همراه چین مواضعی نزدیک به ایران اتخاذ کرده است.

مذاکرات وین و آلزایمر نداشتن روسیه و چین

نقش چین و روسیه در جریان مذاکرات کنونی برای احیای برجام در وین نیز از دیگر دلایلی است که می‌تواند در جریان این سفر مورد توجه کارشناسان و صاحب‌نظران سیاس قرار داشته باشد به ویژه اینکه خطیب‌زاده سخنگوی وزارت خارج در مورد رویکرد این دو کشور در جریان مذاکرات گفته است: مسکو و پکن، بر خلاف تروئیکای اروپایی دچار آلزایمر نیستند.

وی تأکید کرد: «همکاری و مواضع ایران، روسیه و چین چه در مورد موضوع مذاکرات وین و چه مسائل غیر از آن به هم نزدیک است».

کارشناسان بر این باورند که نقش جدی چین و روسیه در این دوره از مذاکرات مورد استقبال طرف ایرانی قرار گرفته و توانسته تا حدی وزن‌کشی مذاکرات را به نفع ایران تغییر دهد.

در این میان اما همزمانی این سفر با با مذاکرات وین، از منظر برخی از صاحبنظران به عنوان شیطنت روس‌ها برای امتیازگیری از ایران مطرح می‌شود.

این گروه تأکید می‌کنند که در حال حاضر روسیه با شرکای غربی خود دچار تنش است و تمایلی ندارد موقعیت ویژه توازن‌گری ایران در منطقه بدون در نظر گرفتن موقعیت آن‌ها، تثبیت شود. همچنین پوتین تیزبینانه به دنبال آن است که با متعهد کردن ایران در یک سند بلندمدت، احتمال هرگونه همکاری قابل توجه با غرب بدون در نظر گرفتن نقش روسیه را پیش‌دستانه از بین ببرد.

درحقیقت  مسکو تلاش می‌کند تا در شرایط حاضر تهران را متعهد به تعهداتی کند تا مانع از دور زدن روس‌ها توسط ایرانی‌ها شود.

دعوت شخصی پوتین از رئیسی و نوع ادبیات دوستانه روس‌ها نشان می‌دهد که ارتباط مسکو با طرف ایرانی فراتر از مناسبات عادی و یک رابطه راهبردی است. درنتیجه خسارت به شرکای روسیه ، خسارت به روسیه محسوب خواهد‌شد و این پیام مهمی به طرف آمریکایی است که نشان می دهد، روسیه در تقابل با آمریکا به‌شدت نیازمند بازی با کارت ایران است.