جزئیات جلسه‌ پشت درهای بسته مقامات آمریکا علیه ایران

دو مقام دولت «جو بایدن»، رئیس‌جمهور آمریکا امروز در جلسه‌ای پشت درهای بسته، راهبرد آمریکا در قبال ایران را برای اعضای کمیته روابط خارجی مجلس سنای آمریکا تشریح کردند.

«رابرت مالی»، نماینده ویژه دولت آمریکا در امور ایران و «برت مک‌گورک»، هماهنگ‌کننده امور خاورمیانه در کاخ سفید دو مقام بایدن هستند که در این جلسه حضور داشتند.

«کریس مورفی»، عضو دموکرات کمیته روابط خارجی سنا بعد از اتمام این جلسه مدعی شده با آنکه شانس گشایش در مذاکرات در خصوص برجام پایین‌تر از 6 ماه پیش است اما دولت کماکان منتظر است گفت‌وگوها از سر گرفته شوند.

گفته می‌شود یکی از مسائلی که قرار بوده در جلسه امروز به بحث گذاشته شود، گزینه‌های جایگزین، موسوم به «پلن ب» دولت بایدن در صورت به نتیجه رسیدن مذاکرات بوده است. با این حال، همان‌طور که از اظهارات سه هفته پیش رابرت مالی هم مشخص است دست دولت بایدن از چنین گزینه‌هایی خالی است.

«مارک راد»، خبرنگار کنگره آمریکا که با چندین نفر از اعضای مجلس سنا بعد از اتمام این جلسه گفت‌وگو کرده در حساب کاربری خود در توییتر نوشته است: «در جلسه علنی اخیر چندین نفر از سناتورها گفتند که می‌خواهند در جلسه غیرعلنی درباره پلن ب دولت بشنوند. مارک روبیو، الان بعد از جلسه غیرعلنی گفت: «فکر نمی‌کنم آنها پلن ب داشته باشند. حداقل طرحی که به ما نشان بدهند نداشتند.»

«کریسن ون هولن»، عضو جمهوری‌خواه مجلس سنا هم اینکه دولت بایدن فعلاً به دنبال گفت‌وگو است و گزینه جایگزین دیگری مد نظر قرار ندارد را تأیید کرد. او گفت: «پلن ب مولفه‌های بسیاری از جمله گزینه نظامی دارد، اما چنین گزینه‌های باعث کشته شدن شمار زیادی از آمریکایی‌ها خواهد شد. دولت هنوز به گفت‌وگوها پایبند است. ایرانی‌ها باید تصمیم‌های سختی برای توافق بگیرند.»

تد کروز، از سناتورهای مخالف دولت بایدن هم به شدت از اینکه هیچ طرح جایگزینی وجود ندارد ابراز تأسف کرد. او گفت: «جلسه کاملاً نگران‌کننده بود و سیاست دولت فاجعه تمام‌عیار است. آنها پلن ب ندارد، پلن الف هم ندارند، در واقع هیچ برنامه‌ای ندارند.»

رابرت منندز، رئیس کمیته روابط خارجی سنا که جلسه امروز به ریاست او برگزار شد تصریح کرده که دولت هنوز با دیدگاه او مبنی بر ترک مذاکرات همسو نشده است.

با وجود این، «بن کاردین»، عضو دموکرات مجلس سنا جزو معدود نمایندگانی بوده که از توضیحات رابرت مالی خشنود به نظر می‌رسیده است. او گفت: «جلسه امروز یکی از آموزنده‌ترین و مهم‌ترین جلسات غیرعلنی بود.»

این مسئله که مقاومت مردم ایران موجب شده کشورهای غربی در حال حاضر گزینه‌ای در قبال ایران نداشته باشند پیش از این، بارها از سوی منابع آمریکایی مورد اذعان قرار گرفته است.

به عنوان مثال، در جلسه سه هفته پیش، رابرت مالی هم عملاً اذعان کرد که آمریکا توان توسل به گزینه نظامی علیه ایران را ندارد.

نماینده آمریکا در امور ایران در پاسخ به اظهارات یک سناتور که درباره محدودیت‌های اقدام نظامی علیه ایران پرسید گفت: «تنها راهکار واقعی که در اینجا داریم دیپلماسی است.»

رابرت مالی در پاسخ به سوال یک سناتور که درباره گزینه نظامی برای جلوگیری از برنامه هسته‌ای ایران پرسیده بود گفت: «همان‌طور که موقع جواب به سوال سناتور مورفی گفتم، حمله نظامی پاسخ برنامه هسته‌ای ایران نیست.»

وبگاه شبکه خبری سی‌ان‌ان هم در تحلیلی چند روز پیش تصریح کرده بود که بایدن عملاً گزینه‌ای غیر از دیپلماسی در اختیار ندارد.

سی‌ان‌ان نوشته است: « با توجه به اینکه ایالات متحده قبلا ایران را در دولت ترامپ تحریم کرده است، گزینه‌های بایدن تمام شده است.  تحریم‌ها ضربه سنگینی به اقتصاد این کشور وارد کرده است اما آن را نابود نکرده است و احتمالاً حساسیت مجازات‌های اقتصادی را برای ایران گرفته است. اقدامات اسرائیل در ترور مقامات ارشد (ایران) در سال‌های اخیر از جمله یک دانشمند برجسته هسته‌ای نیز در مهار غنی‌سازی اورانیوم ایران ناکام بوده است».

بخشی از دلایل آشکارتر شدن ناکامی دولت آمریکا در قبال ایران به استفاده مفرط و ناکارآمد دولت دونالد ترامپ از تحریم‌ها علیه ایران برمی‌گردد.

«دونالد ترامپ» بعد از به قدرت رسیدن در سال ۲۰۱۶ از تحریم‌ها به نحوی که آشکارا با دولت‌های قبل‌تر از او تفاوت داشت استفاده کرد. موسسه حقوقی «گیبسون دان» که در لس‌آنجلس مستقر است سال ۲۰۲۱ گزارش داد که طبق داده‌های گردآوری‌شده توسط این موسسه، دولت ترامپ در دوران ۴ ساله خود در کاخ سفید بیش از ۳۹۰۰ اقدام تحریمی مجزا علیه طرف‌های مختلف انجام داده است. (نقل از بلومبرگ).

مطابق این گزارش، مقایسه تعداد اشخاص و نهادهایی که به طور میانگین در هر سال در دوره‌های «جورج بوش»، «باراک اوباما» و «دونالد ترامپ» به فهرست تحریم‌ها اضافه شده‌اند نشان می‌دهد که ترامپ رکورد جدیدی در دفعات استفاده از تحریم‌ ثبت کرده است. به طور مشخص، بوش و اوباما به طور میانگین در هر سال به ترتیب اسامی ۴۳۵ و ۵۳۳ شخص یا نهاد را به فهرست تحریم‌ها اضافه کرده‌اند، حال آنکه این رقم برای ترامپ ۱۰۲۷.۵ بوده است. (نقل از گزارش موسسه گیبسون دان، ۵ فوریه ۲۰۲۱)

اما در خصوص ایران، فقط زیاده‌روی در تعداد موارد استفاده از تحریم‌ها نبود که رویکرد متفاوت ترامپ را رقم می‌زد، بلکه دولت او با نادیده گرفتن هشدارهای خیل زیادی از کارشناسان و متخصصان، در شدت تحریم‌ها هم  طریق افراط در پیش گرفت و ظرف فاصله‌ای کوتاه حداکثر توان تحریمی آمریکا را علیه ایران بسیج کرد و به میدان آورد.

با وجود این، اقدامات آمریکا در این «جنگ اراده‌ها» نه تنها اثری بر تغییر مسیر ایران و شکست مقاومت ملت نداشت بلکه به از دست رفتن هیمنه تحریم‌ها منجر شد. به گونه‌ای که «رابرت او برایان»، مشاور امنیت ملی وقت آمریکا در ماه‌های پایانی دولت ترامپ اعتراف کرد که دیگر عملاً «هیچ تحریمی» علیه ایران باقی نمانده است که بتوان آن را اعمال نمود و این یکی از مشکلاتی است که آمریکا در سیاست‌گذاری در قبال ایران با آن مواجه شده است.