یک مکان ناشناخته و عجیب که در نوروز محبوب شد

به گزارش 9صبح،  در روزهای آغازین سال نو خورشیدی، شهر شوشتر در استان خوزستان به یکی از مقاصد اصلی گردشگران تبدیل شد. مجموعه‌ی سازه‌های آبی شوشتر، که در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شده، با معماری خیره‌کننده و سیستم آبیاری پیشرفته‌ی خود، توجه بازدیدکنندگان را به خود جلب کرده است. مجموعه‌ سازه‌های آبی شوشتر شامل آبشارها، پل‌ها، کانال‌ها و آسیاب‌های آبی است که در دوران ساسانیان ساخته شده و تا قرن‌ها به عنوان یک سیستم آبیاری پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این سازه‌ها نه‌تنها کاربرد عملی داشته‌اند، بلکه نشان‌دهنده‌ی نبوغ مهندسان ایرانی در مدیریت آب هستند.

استقبال بی‌نظیر در نوروز

مردمان زیادی از سراسر ایران و جهان هرسال برای دیدن این عجایب جهانی به شوشتر سر می‌زنند و غرق دنیای آبی می‌شوند که پدرانمان با خشت و گل ساخته‌اند. وقتی برای اولین بار مجموعه سازه های آبی شوشتر را ببینید، متوجه می‌شوید چرا مردم از ایران و جهان، خودشان را به اینجا می‌رسانند تا آن را ببینند. ۲۰۰۰ سال است که گل و خشت و آب در کنار هم محکم و استوار باقی مانده‌اند تا ۱۳ سازه آبی را تشکیل بدهند و با خودشان آبادانی و زندگی بیاورند.

طبق آماری که مدیرکل امور شهری و شوراهای استانداری خوزستان اعلام کرده طی نوروز، ۱۷ هزار گردشگر در قالب بیش از چهار هزار چادر در کمپ‌های نوروزی شوشتر اسکان یافته‌اند. رقمی شگفت‌انگیز که نشان‌دهنده تبدیل شدن شوشتر به یک گزینه توریستی ویژه در جنوب ایران دارد. البته که ویدئوهای اینستاگرامی هم در دیده شدن این منطقه بی‌تاثیر نبوده اما تصاویر بیانگر زیبایی کم‌نظیر منطقه است. در واقع پس از رشت و هرمز حالا نوبت جلگه خوزستان است که دیده شود. البته که چه بهتر، یک طبیعت بکر که امیدواریم البته به سرنوشت هرمز دچار نشود. به هر حال ایران هنوز هم قابل کشف است و هنوز هم زیباست، البته اگر بگذارند.

کیفیت سازه‌های شوشتر؛ نبوغ معماری

تاریخچه سازه های آبی شوشتر داستانی از نبوغ باستانی است که بیش از دو هزار سال را در برمی‌گیرد و منعکس کننده رابطه ریشه‌دار بین انسان و مدیریت آب در منطقه است. منشأ سازه های آبی شوشتر را می توان به امپراتوری هخامنشی (قرن 6 تا 4 قبل از میلاد) جستجو کرد که اهمیت استراتژیک مدیریت آب برای پایداری کشاورزی و توسعه شهری را تشخیص داد. با این حال، در دوره ساسانیان (قرن سوم تا هفتم میلادی) بود که این سیستم‌های هیدرولیک به طور قابل توجهی گسترش و توسعه یافتند.

پادشاهان ساسانی، به ویژه در دوران سلطنت خسرو اول (531-579 میلادی)، پروژه‌های بلندپروازانه‌ای را برای مهار قدرت رودخانه کارون و مدیریت موثر آب‌های آن انجام دادند. آنها شبکه پیچیده‌ای از کانال‌ها، سدها، پل‌ها و آسیاب‌ها ساختند و شوشتر را به شگفتی هیدرولیکی دنیای باستان تبدیل کردند.

نام سازه های آبی شوشتر برگرفته از شهری است که در آن قرار دارند: شوشتر. نام شوشتر به خودی خود دارای اهمیت تاریخی و فرهنگی است که نشان‌دهنده ریشه‌های باستانی منطقه و برجستگی آن به عنوان مرکز مهندسی هیدرولیک در دوران باستان است. اعتقاد بر این است که ریشه‌شناسی «شوشتر» منشأ باستانی دارد، که احتمالاً از زبان ایلامی، زبانی باستانی که قبل از ظهور امپراتوری ایران در این منطقه صحبت می‌شده است، نشات می‌گیرد. با این حال، معنای دقیق این نام همچنان موضوع بحث بین مورخان و زبان شناسان است.

نام "سازه های آبی شوشتر" به عنوان یک اصطلاح مناسب و توصیفی برای اشاره به شبکه سیستم‌های هیدرولیک شامل کانال‌ها، سدها، پل‌ها و آسیاب‌ها در داخل شهر شوشتر است. این سازه‌ها جدایی‌ناپذیر از هویت و تاریخ شوشتر هستند و نماد میراث غنی این شهر و تسلط آن بر تکنیک‌های مدیریت آب با قدمت بیش از دو هزار سال است. علاوه بر این، این نام به تمایز این شاهکارهای مهندسی قابل توجه از سیستم‌های مدیریت آب مشابه موجود در مناطق دیگر کمک می‌کند و اهمیت فرهنگی و تاریخی منحصر به فرد میراث هیدرولیک شوشتر را برجسته می‌کند. به عنوان یک میراث جهانی یونسکو، نام "سازه های آبی شوشتر" شناخت جهانی و اهمیت این شگفتی‌های باستانی را بیشتر تقویت می‌کند.

سام گیوراد، پژوهشگر حوزه مرمت بناهای تاریخی درباره کیفیت سازه‌های آبی شوشتر نوشت: سازه‌های آبی شوشتر مجموعه‌ای به هم پیوسته از پل‌ها، بندها، آسیاب‌ها، آبشارها و کانال‌های بزرگ هدایت آب است با دیرینگی دوران هخامنشیان و ساسانیان که نشانی از فن‌آوری شگفت‌آور مهار آب‌ها در ایران است. طبق نوشته ابن قتیبه: «ایرانیان گفته‌اند آنکه از روان ساختن آبها و کندن جویها و استخرها و بستن سیلابها، تا بر زمینهای گود آب چیره نشود، و ساختن پلها و جسرها و برنشاندن دولابها و چرخابها بر رودها و چاهها و دشواریهای حساب آب آگاهی ندارد، در دبیری ناتوان است»

کاربران چه گفتند؟

محمد کلهر، فعال حوزه فرهنگ و هنر نوشت: سازه‌های آبی شوشتر، حاصل نبوغ نیاکان ما در دوره ساسانی، واقعاً اعجاب‌انگیز است!

علی: امیدواریم که نابود نشه. حتما باید بریم به این منطقه. کاش فقط نابودش نکنن.

مایا: از دید من سازه های آبی شوشتر شب ها هم زیبا هستند 

وقتی از توی هتل این منظره رو میبینی 

و مسافران رو تشویق میکنی از این زیبایی لذت ببرند.

و لاله: از عجایب روزگار ما ایرانیان این است که مردم شوشتر در کنار این شاهکار مهندسی انتقال آب، در دوران قاجار، گرفتار کمبود آب برای ایجاد مزارع کشاورزی و باغات بودند و برای بردن آب مورد نیاز آبیاری باغچه‌های کوچک حیاط خانه‌ها به صورت دستی یا توسط حیوانات اقدام می‌کردند.