چرا باید نگران هوش مصنوعی جامع باشیم؟

به گزارش 9صبح، هوش مصنوعی جامع یا AGI یکی از فناوری‌های پیشرفته‌ای است که کم‌کم پا را از فیلم‌های تخیلی فراتر گذاشته و در حال ورود به دنیای واقعی انسان‌ها است. این فناوری می‌تواند همچون انسان‌ها به تحلیل اطلاعات پرداخته و در نهایت تصمیم‌گیری و آن را اجرا کند. خودروهای خودران امروزی تنها نمونه‌ای پیش‌پاافتاده از فناوری هوش جامع مصنوعی هستند که در صورت پیشرفت می‌توانند جهان را متحول کنند.

در ادامه این نوشتار از شهر سخت افزار به معرفی و بررسی Artificial general intelligence پرداخته و از مزایا و معایب آن برای بشریت گفته‌ایم.هوش مصنوعی عمومی یا AGI، نوعی هوش مصنوعی است که می‌تواند هر کار فکری‌ای را که یک انسان می‌تواند انجام دهد، انجام دهد. AGI مفاهیم را درک کرده، مسائل پیچیده را حل کرده، خلاق بوده و با محیط تعامل دارد. AGI هنوز به واقعیت تبدیل نشده است و زمان تحقق آن مورد بحث است. برخی از شرکت‌ها و پژوهشگران در حال تلاش برای ساخت AGI هستند.

AGI چگونه کار می‌کند؟

هوش مصنوعی جامع یاAGI (Artificial General Intelligence)   نوعی هوش مصنوعی مشابه با هوش انسانی است که می‌تواند مانند مغز انسان از داده‌ها برای یادگیری و تصمیم‌گیری استفاده کند. هوش مصنوعی جامع (AGI) با داده‌هایی مانند تصاویر، متن‌ها و اطلاعات علمی سروکار دارد که می‌توانند دربردارنده‌ی اطلاعات مختلفی از دنیا باشد. این نوع از هوش مصنوعی از مدل‌هایی مانند شبکه‌های عصبی استفاده می‌کند که به کامپیوتر کمک می‌کنند الگوها و اطلاعات را تشخیص دهند و از آنها یاد بگیرند.

یادگیری ماشینی بخشی مهم از عملکرد AGI است. در این فرآیند، کامپیوتر با تحلیل داده‌ها، قواعد و الگوهای موجود در آنها را شناسایی و فرا می‌گیرد و زمانی که با داده‌های جدید روبرو می‌شود، با استفاده از دانش قبلی‌اش، می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های جدید بپردازد. AGI مانند مغزی هوشمند درون کامپیوتر عمل می‌کند. این کامپیوتر با تحلیل داده‌ها و بهره‌برداری از تکنیک‌های پیچیده مانند شبکه‌های عصبی و یادگیری ماشینی، می‌تواند به حل مسائل و تصمیم‌گیری بپردازد.

تعریف AGI

هوش جامع مصنوعی یا AGI (Artificial General Intelligence) به معنای سطحی از هوش مصنوعی است که در آن سیستم‌ها قادر به انجام مجموعه‌ای گسترده و چند منظوره از وظایف هوشی مشابه انسان هستند. به عبارت دیگر، AGI قادر به انجام تفکر عام، اشتباه کردن، یادگیری از تجربیات، تطابق با وضعیت‌های جدید و انجام وظایف متنوع از حل مسائل پیچیده گرفته تا تصمیم‌گیری در شرایط ناآشناست.

روش‌های توسعه AGI

توسعه هوش مصنوعی جامع یا AGI (Artificial General Intelligence) چالشی پیچیده است. جرقه های هوش جامع مصنوعی از سال‌ها پیش زده شد. اگرچه تا کنون هیچ راهکار کاملی برای ایجاد آن در دسترس نیست، محققان در سراسر جهان در حال تلاش برای دستیابی به آن هستند و از جمله آن‌ها می‌توان به روش‌های زیر اشاره کرد:

• یادگیری تقویتی ( Reinforcement Learning ):  این روش به سیستم‌ها اجازه می‌دهد با تعامل با محیط و دریافت پاداش و تنبیه به صورت آزمایشی یاد بگیرند و پیشرفت کنند.
• یادگیری چند ماموریتی ( Multi-task Learning ):  در این روش، سعی می‌شود مدل‌ها برای یادگیری همزمان در چندین وظیفه مختلف آموزش داده شوند که منجر به آشنایی سیستم‌ها با دامنه‌ متنوعی از مسائل می‌شود.
• یادگیری عمیق ( Deep Learning ):  این روش از شبکه‌های عصبی مصنوعی برای تشخیص الگوها و انجام وظایف هوشی استفاده می‌کند.
• ترکیب داده‌های چند منبعی ( Multi-modal Data Fusion ):  این روش که در آموزش مدل‌های AGI متداول است با ترکیب داده‌های متنوع مثل تصاویر، متن‌ها، صداها و داده‌های حسگرها به درک بهتری از محیط دست پیدا می‌کند.
• یادگیری تقویتی انسان‌مانند ( Human-level Reinforcement Learning ):  در این روش، تلاش می‌شود تا مدل‌ها به نحوی آموزش داده شوند که تصمیم‌گیری‌ها و انجام وظایفشان شباهتی به رفتار و تصمیم‌گیری‌های انسانی داشته باشد.
• یادگیری تصاویر ذهنی ( Imagination-Augmented Learning ):  این روش تلاش می‌کند تا مدل‌های AGI به تصویرسازی و تخیل روی اطلاعات بپردازند تا در مسائل پیچیده‌تر بهتر عمل کنند.
• ترکیب چندین روش:  معمولاً توسعه AGI نیاز به ترکیب چندین روش دارد که می‌تواند با استفاده از راهکارهای مختلف، از جمله یادگیری ماشینی، تئوری‌های عصبی، روش‌های احتمالاتی و سایر فرآیندها انجام شود.

در کل، توسعه AGI نیازمند ترکیب دانش و تخصص‌های متعدد از حیطه‌های مختلف و وابسته به پیشرفت‌های فناوری، منابع محاسباتی و تحقیقات پیشرفته در زمینه هوش مصنوعی است.

نمونه هایی از هوش جامع مصنوعی در دنیای واقعی و تخیلی

Artificial general intelligence یا هوش مصنوعی جامع، هنوز به صورت کامل و بی‌نقص در دنیای واقعی وجود ندارد و توسعه آن به مراحل پیشرفته‌تر نرسیده است. با این حال، می‌توان نمونه‌هایی از کاربردهای اولیه آن را در جهان مشاهده کرد. همچنین در دنیای تخیلی و آثار هنری نیز، مفاهیمی از AGI به تصویر کشیده شده است.

امروزه، امکان استفاده از هوش مصنوعی جامع در مهندسی معکوس پزشکی برای تحلیل اطلاعات و داده‌های پزشکی فراهم شده است که در افزایش کیفیت و دقت خدمات پزشکی بسیار مؤثر است.

همچنین، مهندسان موفق به ساخت ربات‌های مکالمه‌گر پیشرفته‌ای شده‌اند که می‌توانند با انسان‌ها مکالمه کرده و درک کاملی از زبان و مفاهیم انسانی داشته باشند. خودروهای خودران نیز از دیگر نمونه های هوش جامع مصنوعی‌اند که می‌توانند با توجه به شرایط جاده و محیط اطراف، تصمیمات حساب‌شده‌ای برای رانندگی بهینه بگیرند.

بااین‌حال نقش تکنولوژی AGI در دنیای تخیل انسان‌ها پررنگ‌تر بوده است. همه ما شاهد ربات‌های هوش مصنوعی در آثار علم‌تخیلی، مانند فیلم‌ها و کتاب‌ها بوده‌ایم. برای مثال، ربات هال ۹۰۰۰ در فیلم «اودیسه فضایی» که تلاش می‌کند با همکاری انسان‌ها وظایف فضانوردی را انجام دهد یا  شخصیت رباتیک دیتا (Data) در فیلم «پیشتازان فضا» که در تلاش است مفاهیم و تجربه‌های انسانی را درک کند.

شخصیت‌های رباتیک فیلم‌های «من ربات هستم» و «بلید رانر» از دیگر خیال‌پردازی‌های انسان‌ها درباره‌ی ربات‌هایی است که می‌توانند فهم و درکی در حد انسان‌ها داشته باشند.

AGI چه فوایدی برای بشریت دارد؟

توسعه و دستیابی به هوش مصنوعی جامع می‌تواند فواید مهمی از جمله حل بحران‌های جهانی، افزایش کیفیت زندگی و توسعه‌ی علمی و فرهنگی داشته باشد.

حل مشکلات جهانی

هوش جامع مصنوعی با توانایی تفکر و یادگیری شبیه به انسان‌ها، می‌تواند در حل مشکلات پیچیده جهانی به نحوی موثر عمل کند. این فناوری می‌تواند در تشخیص بیماری‌ها، بهبود تحصیلات، مبارزه با تغییرات آب و هوا و حتی در پیشگیری از تصادفات رانندگی کمک کند. Artificial general intelligence می‌تواند از طریق تجزیه و تحلیل داده‌های پیچیده راه‌حل‌های نوآورانه برای مسائل اجتماعی، بهداشت و محیط زیست ارائه دهد و در نهایت، به بهبود شرایط زندگی و پیشرفت اجتماعی کمک کند.

افزایش رفاه و بهبود زندگی

همچنین، توسعه هوش مصنوعی جامع می‌تواند منجر به افزایش رفاه و بهبود کیفیت زندگی جامعه شود. AGI می‌تواند با بهبود خدمات بهداشتی و درمانی و بهینه‌سازی مصرف انرژی و منابع طبیعی به عنوان یک ابزار قدرتمند در کاهش تلفات و افزایش بهره‌وری عمل کند. ارتقاء تحصیلات و دسترسی به آموزش شخصی‌سازی‌شده نیز می‌تواند به افزایش توانایی‌های افراد و بهبود شغل‌ها منجر شده و در نهایت کیفیت زندگی انسان‌ها را افزایش دهد.

توسعه علم و فرهنگ

افزون‌بر موارد گفته‌شده، هوش جامع مصنوعی در سال 2023 توانایی توسعه سریع علم و فرهنگ را داشته و می‌تواند از طریق تجزیه و تحلیل داده‌های پیچیده و ارائه راه‌حل‌های نوآورانه، در تحقیقات علمی و کشف دانش جدید به محققان حوزه‌های مختلف کمک کند.

همچنین، AGI می‌تواند با شناسایی روند‌های فناوری جدید و پیشرفت‌های علمی، در پیشبرد افکار و اندیشه‌های نو در جامعه مؤثر باشد. به علاوه، ایجاد روش‌های آموزشی شخصی‌سازی‌شده و ارتقاء تجربه‌های آموزشی از دیگر فواید AGI در زمینه توسعه فرهنگ آموزشی و افزایش دسترسی به آموزش به صورت گسترده است. به این ترتیب، AGI می‌تواند در شکوفایی علم، هنر، ادبیات و ترکیب دانش‌های مختلف نقش مهمی ایفا کند.

AGI چه چالش‌ها و خطراتی به همراه دارد؟

اگر اخبار هوش جامع مصنوعی را دنبال کنیم، متوجه خواهیم شد که توسعه (AGI) با چالش‌ها و خطرات مهمی همراه بوده که نیازمند توجه جدی و مدیریت مطلوب است که در ادامه به بررسی آن‌ها می‌پردازیم:

ناسازگاری هدف‌ها و ارزش‌ها

ناسازگاری هدف‌ها و ارزش‌ها به عنوان یکی از چالش‌های مهم توسعه هوش مصنوعی جامع (AGI) شناخته می‌شود. این مشکل در صورتی رخ ‌می‌دهد که AGI به طور ناخواسته هدف‌ها و ارزش‌های انسانی را درک نکرده یا به طرزی نادرست تفسیر کند.

چنین ایرادی می‌تواند به تصمیم‌های نادرست منجر شود که با ارزش‌ها و آرمان‌های اجتماعی تعارض فاحشی دارند. برای حل این چالش، محققان و مهندسان باید در فرآیند طراحی و آموزش AGI به ارزش‌های انسانی توجه ویژه‌ای داشته و مکانیزم‌هایی را برای کنترل و تنظیم اهداف و ارزش‌های آن در نظر بگیرند. همچنین، لازم است توسعه‌دهندگان با متخصصان علوم اخلاق، فلسفه و علوم اجتماعی همکاری کرده و ارزش‌های انسانی را به هوش مصنوعی بشناسانند.

کنترل و اخلاق AGI

اخلاق هوش مصنوعی جامع و کنترل‌کردن آن از جمله موضوعات حیاتی است که در توسعه این فناوری باید به آن توجه نمود. یکی از چالش‌های اساسی توسعه‌ AGI این است که چگونه می‌توان  از درک ارزش‌های انسانی و سازگاری هوش مصنوعی جامع با آن‌ها اطمینان حاصل کرد.

در برخی موارد، ممکن است Artificial general intelligence با تصمیم‌گیری‌هایی در مسائل اخلاقی پیچیده مواجه شود که نیازمند تفسیر و تصمیم‌گیری اخلاقی هستند. به همین دلیل، توسعه‌دهندگان باید مکانیزم‌هایی ایجاد کنند تا هدف‌ها و تصمیمات AGI قابل تنظیم و کنترل و از تاثیرات ناخواسته و خطرات احتمالی آن در جامعه جلوگیری شود.

انحصار و تبعیض AGI

یکی از چالش‌های قابل توجه دیگر در توسعه هوش مصنوعی جامع، خطر انحصار و تبعیض در دسترسی به این فناوری است. به‌بیان‌ دیگر، اگر AGI تنها در دسترس گروه محدودی از افراد یا سازمان‌ها باشد، ممکن است توازن اجتماعی و اقتصادی به خطر افتاده و تنها اقلیتی از آن سود ببرند.

به‌کارگیری هوش جامع مصنوعی می‌تواند به شکاف‌ها و نابرابری‌های اجتماعی و اقتصادی دامن بزند؛ به همین دلیل، در توسعه AGI لازم است  دسترسی عمومی و عدالت اجتماعی تأمین شده و از ایجاد تبعیض و انحصار جلوگیری کرد.

چگونه می‌توانیم AGI را کنترل و مسئولانه استفاده کنیم؟

برای کنترل و استفاده مسئولانه از هوش مصنوعی جامع، لازم است اقدامات مختلفی انجام شود که می‌تواند شامل تعریف استانداردها، ارتباط صحیح با AGI و آگاهی بخشی درباره‌ قابلیت‌ها و نحوه‌ استفاده صحیح از آن باشد.

قوانین و استانداردهای بین‌المللی AGI

تدوین قوانین و استانداردهای بین‌المللی برای هوش مصنوعی جامع یا همان Artificial general intelligence از اهمیت بالایی برخوردار است تا از توسعه، استفاده و انتشار این فناوری به صورت اخلاقی و مسئولانه مطمئن شویم.

تعریف مفهوم‌ها و اصطلاحات، درنظرگرفتن مسائل اخلاقی و حقوقی، مسائل امنیتی، نظارت و انضباط، شفافیت و تفسیرپذیری، تعیین مسئولیت‌ها و تبادل اطلاعات بین‌المللی از جمله قوانین و استانداردهایی است که باید در توسعه‌ هوش مصنوعی جامع درنظر گرفته شوند.

ارتباط و همکاری با AGI

ارتباط و همکاری موثر با هوش مصنوعی جامع به‌منظور بهره‌برداری بهینه از توانمندی‌های و مدیریت ریسک‌های مرتبط با آن ضروری است. برای ارتباط موثر با AGI، نیازمند شناخت عمیقی از معماری، تکنیک‌ها و قابلیت‌های آن هستیم.

برخورداری از تخصص‌های فنی و اخلاقی در این زمینه، به ما امکان می‌دهد تا درک دقیق‌تری از تصمیمات و رفتار AGI پیدا کنیم و آن را به نحوی هماهنگ با ارزش‌ها و هدف‌های انسانی تنظیم کنیم.

ایجاد یک روش ارتباطی تعاملی با AGI که بر اساس مبانی اخلاقی و اصول تفسیرپذیری عمل کند، می‌تواند به کشف دانش جدید، حل مشکلات پیچیده و تسهیل در حوزه‌هایی مانند علم، صنعت، بهداشت و زندگی روزمره کمک کند.

آموزش و آگاهی‌بخشی درباره AGI

آموزش و آگاهی‌بخشی درباره هوش جامع مصنوعی از اهمیت بالایی برخوردار است تا جامعه و افراد بتوانند با چالش‌ها و فرصت‌های این فناوری آشنا شوند. برای آموزش مؤثر، نیازمند تبیین مفاهیم پایه‌ای در حوزه هوش مصنوعی، تاریخچه توسعه، انواع و کاربردها، نقاط قوت و ضعف و تاثیرات اجتماعی و اقتصادی AGI هستیم.

این آموزش‌ها باید برای افراد با تمام سطوح دانش قابل فهم باشند و به آن‌ها امکان مطالعه و شرکت در گفتگوها و بحث‌های مرتبط با AGI را فراهم کنند. همچنین، آگاهی‌بخشی درباره مخاطرات و مزایای AGI و نحوه مدیریت آنها از جمله اهداف چنین فرآیندی به‌شمار می‌رود.

ترویج آگاهی به وسیله رسانه‌ها، کارگاه‌ها و منابع آموزشی متنوع می‌تواند به جامعه اطلاعات لازم را درباره Artificial general intelligence ارائه دهد و به تدریج باعث شکل‌گیری نگرش‌ها و تصمیم‌گیری‌های مسئولانه در این زمینه شود.

جمع‌بندی و پاسخ به سوالات پرتکرار

هوش مصنوعی عمومی یا AGI یک نوع از هوش مصنوعی است که می‌تواند هر کار فکری را که یک انسان می‌تواند انجام دهد، به خوبی یا بهتر از انسان انجام دهد. AGI در واقع یک ماشین شبیه انسان است که دارای تفکر انتزاعی، دانش، داده، علت و معلول، یادگیری و تصمیم‌گیری است. AGI هنوز وجود ندارد و برخی معتقدند که این ماشین ممکن است خطرناک باشد و جایگزین انسان شود. برخی دیگر فکر می‌کنند که AGI می‌تواند به پیشرفت تکنولوژی و حل مشکلات پیچیده کمک کند.

هوش جامع مصنوعی چه کارهایی می‌تواند انجام دهد؟

هوش جامع مصنوعی یا AGI می‌تواند تمام وظایف فکری را که یک انسان می‌تواند انجام دهد، به خوبی یا بهتر از انسان انجام دهد. AGI در واقع یک ماشین شبیه انسان است که در برخی از کارها مانند تشخیص و درمان بیماری‌ها، حل مسائل پژوهشی و علمی، تجارت الکترونیک و مدیریت مالی، خلاقیت و هنر و همکاری و رقابت با انسان‌ها عملکرد فوق العاده‌ای دارد.م