عامل آلودگی هوا در پایتخت چیست؟

به گزارش 9 صبح؛ افزایش ذرات معلق در پایتخت طی هفته های اخیر تشدید آلودگی هوا در تهران را به همراه داشته است هرچند این موضوع از مشکلات جدید تهران محسوب نمی شود ولی نه تنها برطرف نشده و کاهش نیافته بلکه به گفته برخی کارشناسان حتی بیشتر هم شده است.

کمبود ناوگان حمل و نقل عمومی همزمان با کاهش کرونا و افزایش مسافران بیشتر احساس شده و این مساله گلایه شهروندان را به همراه داشته است. بسیاری از تهرانی ها ناچار به استفاده از خودروهای شخصی در سطح شهر به دلیل کمبود ناوگان حمل و نقل عمومی هستند و این موضوع به مساله ترافیک پایتخت دامن زده است. مدیران شهری می گویند تهران بیش از 1000 واگن مترو کمبود دارد و 9 هزار اتوبوس نیاز است که البته برنامه ریزی ها جهت رفع این کمبودها آغاز شده و دولت هم طی تعامل با شهرداری گام هایی جهت همکاری برداشته است.

پایتخت از ابتدای سال 2 روز هوای پاک، 191 روز هوای قابل قبول، 54 روز هوای ناسالم برای گروه های حساس جامعه و 2 روز آلوده برای همه افراد داشته است.این در حالی است که تهران در مدت مشابه سال پیش 15 روز هوای پاک، 172 روز هوای قابل قبول، 60 روز هوای ناسالم برای گروه های حساس جامعه و 2 روز آلوده برای همه افراد داشته است.

درباره موضوعات مختلف در ارتباط با آلودگی هوای تهران با حسین شهیدزاده، مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، به بحث و گفتگو نشسته ایم که جزئیات آن به شرح ذیل است:

آیا میزان آلودگی هوا و غلظت ذرات معلق در هوای تهران در سال جاری نسبت به سال گذشته افزایش یافته است؟

به طور کلی تغییر زیادی در ورودی آلودگی هوا به تهران ایجاد نشده است ولی نکته قابل توجه این بوده که قانون هوای پاک در سال های اخیر اجرایی نشده و این قانون بر زمین مانده سبب شده که آلودگی هوا نه‌تنها بهبود نیابد بلکه به صورت تدریجی افزایش هم داشته باشد.همزمان تعداد خودروها هم در پایتخت افزایش یافته و به میزان ترددها و آلودگی هوا افزوده شده است.

اگر تعداد روزهای دارای آلودگی هوا را با شاخص بالای ۱۰۰ نگاه کنیم وضعیت به طور کلی از سال گذشته بدتر نیست البته طی هفته‌های گذشته مقدار آلودگی هوا نسبت به ماه‌های قبل بیشتر شده ولی نباید نگاهمان به کوتاه مدت داشته باشد و باید کل سال را در این زمینه در نظر بگیریم؛ به دنبال سیاه‌نمایی نیستیم ولی به طور کلی وضعیت تهران به لحاظ آلودگی هوا مساعد و خوب نیست و کاری برای این حل مسئله انجام نگرفته است.

سهم شهرداری تهران در مقابله با آلودگی هوا چقدر است؟

بر اساس گزارش دیوان محاسبات کشور ۱۹ دستگاه به عنوان متولی مقابله با آلودگی هوا اعلام شده اند و اینکه سهم شهرداری تهران در این زمینه چقدر است باید توجه کرد که اگر همه تاکسی‌ها و اتوبوس‌ها را زیرمجموعه شهرداری تهران در نظر بگیریم میزان مشارکت تاکسی ها در ایجاد ذرات معلق ۲.۱ و اتوبوس‌ها ۵.۷ است و این در حالی بوده که ذرات معلق ناشی از کامیون‌ها ۱۵.۷ و ذرات معلق ناشی از اتوبوس‌هایی که به طور مثال سرویس ادارات هستند و مربوط به شهرداری نبوده ۷.۴ اعلام شده است.

لذا عملاً شهرداری تهران سهم چندانی در موضوع مقابله آلودگی هوا و ایجاد ذرات معلق ندارد ولی متاسفانه بسیاری فکر می‌کنند که شرکت کنترل کیفیت هوا مسئول مقابله با آلودگی هوا است در حالی که به هیچ عنوان این چنین نیست و ما یک شرکت مطالعاتی هستیم و میزان و منشاء آلودگی هوا را می سنجیم و به نوعی مطالعه سیاهه انتشار صورت می‌گیرد و راهکارهای پیشنهادی ارائه می‌دهیم. قانون هوای پاک هم که نوشته شد بسیاری از موارد آن بر اساس مطالعاتی بود که توسط شرکت کنترل کیفیت هوا حاصل شده بود.

میزان اسقاط موتورسیکلت و خودروهای فرسوده چقدر است؟

درباره موضوع اسقاط خودروها و موتورسیکلت های فرسوده باید توجه داشته باشید که در بندی از قانون هوای پاک این مسئله مد نظر قرار گرفته که سالانه باید تعدادی از خودروها و موتورسیکلت‌های فرسوده از رده خارج و ازچرخه حمل و نقل حذف شوند ولی بر اساس گزارش‌ها این موضوع محقق نشده است از طرفی اشکالاتی هم در این مسئله وجود دارند مبنی بر اینکه شرکت های موتورسازی ملزم به اسقاط موتورسیکلت های فرسوده از سوی ستاد اسقاط هستند و برای اینکه بخواهند برای موتورسیکلت های جدید و نو شماره پلاک بگیرند باید یک موتورسیکلت را از رده خارج کنند ولی به جای این مسئله هم امکان اسقاط ۷ خودرو به جای موتور سیکلت برای آنها وجود دارد و این موضوع سبب شده که عملاً هیچ موتورسیکلتی اسقاط نشود که به نظر من این بند قانونی باید بازنگری شود و اجازه ندهند که خودرو به جای موتور سیکلت ها از رده خارج شوند چرا که موتورسیکلت ها به لحاظ ایجاد ذرات معلق و آلایندگی بسیار مخرب تر از خودروهای فرسوده هستند از طرفی هم هر ساله به تهران خودروهای نو شماره افزوده می‌شود و بر اساس اعلام پلیس میانگین سالانه ۲۵۰ هزار خودرو به شهر اضافه می شود به هر حال این خودروهای نو شماره در منازل نگهداری نمی شود و در سطح شهر تردد دارند و از طرفی خودروهای فرسوده هم از رده خارج نمی شود و همه اینها سبب تشدید آلودگی هوا نه تنها در تهران بلکه در سایر نقاط کشور هم خواهد شد.

آیا راهکار عاجل و کوتاه مدت برای مقابله با آلودگی هوا و کاهش غلظت ذرات معلق و در پایتخت وجود دارد؟

ببینید اگر هر فردی که بگویند راهکار عاجل در این زمینه وجود دارد یا موضوع آلودگی هوا را نشناخته و یا از اقتصاد کشور خبر ندارد به هر حال مقابله با آلودگی هوا پر زحمت و پرهزینه است و باید برای آن کار کرد البته اگر ۲۰ درصد از کارها و برنامه ها را انجام دهیم قطعاً ۸۰ درصد نتیجه حاصل خواهد شد ولی انجام کارها تا همان ۲۰ درصد هم پر هزینه و پر زحمت است باید تلاش کنیم تا برنامه ها به پیش رود ولی اینکه بگوییم راهکارهای کوتاه مدت و سریع در این زمینه وجود دارد چندان عملی نیست و مانند این قضیه است که یک نفر با شیء برنده قسمتی از بدنش پاره شده باشد و بخواهیم با چسب زخم بدون جراحی و بخیه ای آن را درمان کنیم به هر حال این بیمار نیاز به جراحی و بخیه دارد و این قضیه برایش دردناک است.

اخیرا مقام معظم رهبری در فرمایشات خود در دیدار با نخبگان اعلام کرده‌اند که باید راهکارهای اساسی و علمی در جهت مقابله با معضل ترافیک داشت به نظر شما چگونه می‌توان به صورت کارساز با معضل آلودگی هوا و ترافیک مقابله کرد؟

بله فرمایشات حضرت آقا کاملاً درست و صحیح هستند و کار کارشناسی برای مقابله با آلودگی هوا نیاز است که البته این کارها بخشی از آن انجام شده ولی اجرایی نشده می‌دانیم با استفاده از راهکارهایی که افراد خوش فکر، نخبه و نوآور ارائه می‌دهند می‌توان در جهت مقابله با این قضیه اقدام کرد.

از طرفی آلودگی هوا یک مشکل قدیمی در بسیاری از شهرهای دنیا است و می‌توان از تجارب بسیاری از کشورها در این زمینه استفاده کرد که اقدامات انجام گرفته مشابه موضوعات و بندهایی است که ما در قوانین هوای پاک در نظر گرفته ایم و باید هرچه سریعتر جامه عمل بپوشد.

راهکار مقابله با آلودگی هوا مشخص است ولی حتماً کارهای نوآورانه می‌تواند در این زمینه کمک‌بخش باشد به طور مثال در حال حاضر مسئله استفاده از موتورسیکلت های برقی و خودروهای برقی در جهت مقابله با آلودگی هوا می‌تواند بسیار اثربخش باشد و تولید این موتورسیکلت ها نسبت به انواع کاربراتوری اهمیت دارد و مهندسان می‌توانند با تولید انبوه و با قیمت مناسب آن را به دست مصرف کنندگان برسانند. بسیاری از آلودگی‌های ایجادشده در شهرها ناشی از ذرات معلق منتشر شده از پیک‌های موتوری است که اگر این نوع موتورسیکلت‌ها برقی شود قطعاً الودگی هوا هم کم خواهد شد شهرداری هم آمادگی دارد و بارها اعلام کرده که می‌تواند با همکاری صندوق کارآفرینی امید وامهای بدون بهره برای این مسئله اختصاص داد ولی باید توجه داشت که موتورسیکلت های برقی کنونی یا بسیار کم قدرت است که تنها برای کارهای شخصی قابل استفاده بوده یا بسیار پر قدرت بوده و به نوعی لوکس محسوب می شود و جهت استفاده از موتورسیکلت به عنوان کار نمی‌آید بنابراین نخبگان اگر در زمینه تولید موتورسیکلت هایی با الگوی کار اقدام کنند قطعاً حمایت‌ها از آنها انجام خواهد گرفت و راهکاری موثری جهت مقابله با آلودگی هوا است.

آیا گزارش از مازوت سوزی در تهران دارید؟

مازوت سوزی داخل شهر تهران نداریم صنعت مازوت سوزی هم نداریم ولی باید توجه داشت که گازوئیل پر گوگرد فرقی با مازوت ندارد. گوگرد موجود در گازوئیلی که در تهران استفاده می‌شود و یورو ۴ است ۵۰ قسمت در میلیون است ولی گوگرد موجود در صنایع چند هزار قسمت در میلیون بوده که البته گوگرد موجود در مازوت بسیار بیشتر از این میزان است ولی همین میزان اندک گوگرد هم می‌تواند سبب آلودگی هوا و تشدید آن شود.

در جلسه‌ای مفصل با اعضای کمیسیون عمران و حمل و نقل شورای شهر و همچنین کمیسیون محیط زیست و سلامت شورا در مورد مبحث آلودگی هوا صحبت کردیم و انشاءالله با پیگیری های شورای شهر تهران شاهد اتفاقات هر چه بهتر در حوزه حمل و نقل عمومی خواهیم بود.

به نظر شما وضعیت هوای تهران تا پایان سال چگونه خواهد بود؟ آیا تهرانی‌ها روزهایی بهتر یا نامساعدتر به لحاظ آلودگی هوا خواهند داشت؟

ببینید، نمی‌توان این مسئله را ۱۰۰ درصد پیش‌بینی کرد البته قضیه تا حدود زیادی به پیش بینی سازمان هواشناسی بستگی دارد. رفع آلودگی هوا و کاهش آن به توان تهویه جوی تهران هم بستگی دارد و تا زمانی که وضعیت آب و هوایی تغییر نکند و میزان تولید آلاینده‌ها و افزوده شدن خودروها ادامه داشته باشند وضعیت آلودگی هوا بهبود نخواهد یافت.

چه توصیه ای به شهروندان در روزهای آلوده دارید؟

توصیه ما به شهروندان این است که در روزهایی که میزان شاخص آلودگی هوا بالا است و هوا ناسالم برای همه افراد و گروه‌های حساس است از حضور در فضاهای باز حدالمقدور بپرهیزند و جوان‌ترها هم ورزش نکنند همچنین اگر خودروهایشان تولید آلایندگی دارد حتماً جهت رفع آن اقدام کنند و در تولید آلودگی هوا مشارکت نداشته باشند.

آیا در تهران کمبود ایستگاه سنجش آلودگی هوا داریم؟

کمبود ایستگاه سنجش آلودگی هوا نداریم تا پایان سال جاری هم در منطقه ۱۲ یک ایستگاه دیگر برای سنجش آلودگی هوا افزوده خواهد شد ولی باید توجه کرد که با افزایش تعداد ایستگاه‌ها میزان آلودگی کم نمی‌شود فقط میزان ثبت و سنجش افزایش خواهد یافت.

موضوع تهویه مصنوعی چقدر می‌تواند در جهت کاهش آلودگی هوای تهران موثر باشد آیا تاکنون پروژه‌ای در این زمینه تعریف شده است؟

بله؛ در شرکت کنترل کیفیت هوای تهران پروژه‌ای درباره تهویه مصنوعی تعریف شده، به صورتی که بررسی کنیم که آیا با تغییراتی مانند تغییر رنگ سطح پشت بام‌ها و سطح آسفالت و... همچنین توسعه و ایجاد فضای سبز در نقاطی از تهران آیا می‌توان تا حدودی در ایجاد باد دائمی در پایتخت اقدام کرد. به هر حال این مساله هر چند ممکن است اثر پررنگی نداشته باشد ولی اجرای آن چندان بی اثر هم نیست.

ایجاد جزایر حرارتی به صورتی که توزیع جریان هوای مناسبی را سبب شود در تخلیه آلودگی هوا موثر خواهد بود موضوع تهویه مصنوعی مطالعات اولیه آن در حال انجام است و سه ماه پیش آغاز شده، قدم های اولیه در این زمینه برداشته شده و انشاالله شاهد نتایج موثر در این زمینه خواهیم بود.

منبع:فارس