این نوزاد واقعا پسر است؟/ مراقب باشید فرزندان نابارور نباشد

به گزارش 9 صبح، توصیه‌هایی وجود دارد که عمل به آن‌ها حتی ممکن است ژنتیک را هم مغلوب خود کند. نمونه اش همین بیضه نزول نکرده. نوزادانی که بیضه آن‌ها سر جای طبیعی اش، یعنی داخل کیسه بیضه قرار نگرفته. آن وقت ممکن است پدر و مادر حتی شک کنند، نوزادشان پسر است یا نه. این گزارش در سال ۱۳۸۵ در مجله همشهری خانواده منتشر شد.

فکر می‌کنید راهی برای پیشگیری از این مشکل هست؟ مطالعه‌های دانشمندان راه‌های تازه‌ای در این باره به ما می‌آموزند.

محققان می‌گویند، پسرانی که مادران‌آن‌ها در دوران بارداری قند خون بالا داشته‌اند بیشتر احتمال دارد بیضه آن‌ها در جای خودشان نباشند. در این حالت که به بیماری بیضه نزول نکرده معروف است، بیضه‌ها به‌جای این‌که به داخل کیسه بیضه پایین بیایند، در فضای لگن باقی می‌مانند. این مشکل، شایع‌ترین ناهنجاری در نوزادان پسر است.  

محققان شیوع اختلالات قند خون را بین مادران باردار ۱۱۶۳ پسر بچه‌ای که به طور طبیعی بیضه آن‌ها در زمان تولد پایین آمده بود، با مادران ۱۲۵ پسری که اختلال عدم نزول بیضه داشتند، مقایسه کرده و مشاهده کردند که اختلال متابولیسم قند در مادران این پسرها، شایع‌تر از پسران سالم است.  

دانشمندان معتقدند، شاید قند خون غیر طبیعی مادر با ایجاد اختلال در عملکرد هورمون استروژن و آندروژن جنینی- که در نزول بیضه نقش دارند – باعث این ناهنجاری می‌شود، اما علت هر چه که باشد، مهم این است که مادران باردار آزمایش‌ها و پیگیری‌های دوران بارداری را جدی بگیرند و قند خون‌شان را کنترل کنند، این هم برای سلامت خودشان اهمیت دارد و هم برای فرزندان‌شان.

البته غیر از قند خون عوامل دیگری هم هست که می‌تواند احتمال عدم نزول بیضه را بالا ببرند. علت‌هایی که بیشتر آن‌ها قابل پیش‌گیری است. مثلا سیگار کشیدن مادر در دوران بارداری، زایمان زودرس، وزن کم نوزاد در زمان تولد و سن بالای مادر در زمان زایمان. هم‌چنین، مادرانی که در معرض مواد شیمیایی سمی و حشره‌کش‌ها بوده‌اند و مادرانی که بهداشت را رعایت نمی‌کنند، بیشتر از بقیه مادران احتمال دارد که نوزادی با بیضه نزول نکرده داشته باشند.

چرا و به چه علت؟

این ناهنجاری دلایل مختلفی داردکه زایمان زودرس شایع‌ترین آن‌هاست. چون بیضه‌ها معمولا تا ماه هفتم جنینی از شکم به داخل کیسه بیضه نزول نمی‌کند. اختلالات هورمونی هم ممکن است باعث ایجاد این حالت شوند. عدم نزول بیضه در سه درصد نوزادان پسر اتفاق می‌افتد. البته این آمار در نوزادان پسری که پیش از موعد متولد شده اند، خیلی بیشتر و ۲۰ تا ۳۰ درصد است. جالب این که بررسی‌ها نشان داده، شش درصد پدران این نوزادان پسر هم دچار همین مشکل بوده‌اند! بنابراین ممکن است این بیماری یک ریشه ژنتیکی هم داشته باشد.  

از کجا بدانیم؟  

تشخیص بیضه نزول نکرده، با والدین کودک است. این کار بسیار آسان است: شما به سادگی می‌توانید ببینید که یک یا هر دو بیضه در داخل کیسه بیضه لمس نمی‌شوند، این یعنی، بیضه‌ها یا در داخل شکم هستند و یا در وسط مسیر خود (یعنی در کانال کشاله ران) متوقف شده‌اند. البته در موارد نادری هم ممکن است اصلا بیضه ای وجود نداشته باشدکه پایین بیاید! بنابراین، اگر هر دو بیضه پایین نیامده باشند، آن وقت باید شک کنید که اصلا آیا نوزاد شما پسر هست یا نه. برای این کار هم ممکن است آزمایش‌های کروموزومی انجام شود.

کی به پزشک مراجعه کنیم؟

عدم نزول بیضه، مدت کوتاهی بعد از تولد قابل تشخیص است؛ اما شما هر زمان که دیدید چنین مشکلی در پسرتان وجود دارد، می‌توانید با پزشک کودک‌تان مساله را در میان بگذارید. اهمیت تشخیص و درمان فوری این است که می‌تواند از عوارض بعدی یعنی عقیمی و ابتلای او به سرطان بیضه جلوگیری کند. پزشک بعد از معاینه و آزمایش‌های هورمونی، سونوگرافی می‌کند تا بفهمد که آیا بیضه در شکم است یا در کانال کشاله ران قرار دارد؟ گاهی عدم نزول بیضه با بیضه جمع شونده (retractile testes) اشتباه گرفته می‌شود. در این حالت، بیضه‌ها مدام بالاو پایین می‌روند. البته متخصصان دریافته‌اند که این مشکل هم نیاز به درمان دارد.

از عاقبت کار بترسیم؟

ممکن است در نظر اول خیلی مهم به نظرتان نرسد، ولی عوارضی دارد که می‌تواند زندگی آینده پسران را متحول کند.  باقی ماندن بیضه‌ها در شکم می‌تواند باعث ایجاد سرطان بیضه در سال‌های بعد شود، حتی اگر به‌وسیله جراحی اصلاح شود. متخصصان می‌گویند، خطر این سرطان تا ده برابر درپسرانی که بیضه شان پایین نیامده، بیشتر است.

از آن‌جا که اسپرم‌ها به گرما حساس‌اند و به درجه حرارتی کمتر از ۳۷ درجه سانتی گراد (دمای بدن) نیاز دارند، ماندن بیضه در شکم تا دوران بلوغ می‌تواند موجب ناباروری هم بشود. چون در این حالت تعداد اسپرم‌ها کم می‌شود و کیفیت و قدرت باروری آن‌ها پایین می‌آید. فتق کشاله ران، پیچ خوردن بیضه، سرطان سینه و فشرده شدن و آسیب بیضه در اثر فشار استخوان عانه هم از عوارض دیگر این ناهنجاری است. بگذریم از مشکلات روانی که در اثر خالی بودن کیسه بیضه در این پسرها ایجاد می‌شود.

درمان، دیر نشود!

معمولا بیضه نوزادان پسر، تا شش ماه بعد از تولد تا سر جای خود یعنی کیسه بیضه پایین می‌آید، اما اگر تا این زمان پایین نیامد، پزشک، با توجه به شرایط بیمار، یکی از روش‌های درمان را تا قبل از بلوغ او درپیش می‌گیرد: هورمون درمانی، جراحی یا ترکیبی از هر دو. از آن‌جا که نزول بیضه توسط هورمون‌ها کنترل می‌شود، گاهی اوقات استفاده از برخی هورمون‌ها می‌تواند موجب نزول آن شود. روش دیگری که بیشتر اوقات استفاده می‌شود، جراحی است.

 این درمان معمولا وقتی انجام می‌شود که پسر بین یک تا دو سال داشته باشد. در این روش برشی در کشاله ران وکیسه بیضه می‌دهند تا بیضه‌ها را در جای خود بخیه کنند. این روش ۹۸ درصد موفقیت دارد.