آشنایی با چهار دروغ بزرگ تغذیه‌ای

به گزارش 9 صبح؛ محمدباقر ملجایی با بیان اینکه چهار شایعه تغذیه‌ای به غلط در بین مردم جا افتاده و متأسفانه خیلی‌ها آن‌ها را باور کرده‌اند، گفت: اولین شایعه تغذیه‌ای این است که مصرف «نمک یددار» مضر است و مردم بهتر است که از نمک‌های طبیعی استفاده کنند. این یک شایعه و دروغ بزرگ تغذیه‌ای است. پروژه غنی‌سازی نمک با ید به عنوان یکی از بزرگترین پروژه‌های غنی‌سازی مواد غذایی در کل دنیا شناخته می‌شود و در کشور ما نیز خوشبختانه انجام شده است.

وی در این باره ادامه داد: ید یکی از مواد مغذی است که در عملکرد صحیح غده تیروئید نقش دارد. همچنین یکی از مواردی که بسیار حائز اهمیت است نقش ید در سلامت بارداری و سلامت جنین است؛ به طوری که احتمال سقط جنین و نیز مرده‌زایی در مادرانی که با کمبود ید در دوران بارداری مواجه هستند، وجود دارد.

این محقق حوزه تغذیه اضافه کرد: در مقابل مطالعات نشان داده که هرچقدر دریافت ید بیشتر باشد، ضریب هوشی جنین به طور مستقیم افزایش پیدا می‌کند. اما متاسفانه دروغی که به مردم گفته می‌شود این است که از نمک طبیعی و نمک دریا استفاده کنند. این یک شایعه و دروغ بزرگ تغذیه‌ای به شمار می‌رود. ما به مردم و هموطنان عزیزمان توصیه می‌کنیم برای سلامتی خودشان از نمک‌های تصفیه شده یددار استفاده کنند.

این متخصص تغذیه همچنین تصریح کرد: اگرچه هر نوع نمکی می‌تواند با پرفشاری خون در ارتباط باشد، بنابراین توصیه می‌شود حتی اگر نمک یددار استفاده می‌شود، نمک در مقادیر مناسب و تا حد امکان، کمتر مصرف شود و در طول طبخ غذا هم بهتر است برای اینکه ید موجود در نمک سالم بماند، حفظ شود و بدن بتواند از آن استفاده کند، در انتهای مراحل طبخ به غذا اضافه شود.

شیره انگور و شیره خرما برای کم‌خونی مفید است؟

ملجایی به یکی دیگر از شایعات تغذیه اشاره کرد و گفت: شایعه دیگر تغذیه‌ای استفاده از شیره انگور و شیره خرما برای کم‌خونی است. شیره خرما و شیره انگور یکی از محصولاتی هستند که از انگور و خرما به دست می‌آیند و خیلی از افراد به اشتباه و به دروغ دیگران را توصیه می‌کنند که اگر به کمبود آهن یا کم‌خونی دچار هستند از شیره انگور و شیره خرما استفاده کنند تا کم‌خونی جبران شود.

وی این توصیه را هم یک دروغ بزرگ دانست و گفت: شیره انگور و شیره خرما فاقد هرگونه آهن هستند. به دلیل اینکه آهنی که در منابع گیاهی داریم بسیار اندک است و همان مقدار اندک هم خیلی کم به میزان ۳ تا ۵ درصد قابلیت جذب دارد.

این متخصص تغذیه با طرح این سوال که پس چرا برخی تصور می‌کنند که شیره انگور و خرما می‌تواند در کمبود آهن و کم‌خونی نقش داشته باشد؟ افزود: به این خاطر است که، یکی از عوارضی که کم‌خونی به همراه دارد کاهش سطح انرژی فرد، بی‌حالی، احساس کسالت و خواب‌آلودگی است که به خاطر کاهش اکسیژن‌رسانی به بافت‌ها و کاهش مواد غذایی بافت‌ها ایجاد می‌شوند. اما شیره خرما و شیره انگور به خاطر کالری بالایی که دارند یک حالت انرژی و یک حال خوش نسبتا موقت را برای فرد ایجاد می‌کنند، در حالیکه می‌توانند حتی زمینه‌ساز چاقی و اضافه وزن هم باشند.

وی تاکید کرد: در افرادی که به کم‌خونی مبتلا هستند توصیه می‌کنیم که از مکمل‌های دارای آهن بسته به تجویزات رشدشان یا توصیه‌های متخصصان تغذیه استفاده کنند.

عوارض استفاده از روغن کنجد و آفتابگردان

او  استفاده از ظروف مسی را هم برای رساندن مس به بدن دروغ بزرگ دیگری در حوزه تغذیه عنوان کرد و گفت: شایعه دیگری که در حوزه تغذیه وجود دارد این است که مردم را توصیه به استفاده از ظروف مسی می‌کنند؛ با این تفسیر که می‌تواند مفید باشد. اولا اینکه این هم یک شایعه و دروغ بسیار بزرگ است. مسی که در ظروف موجود است با مسی که مورد استفاده بدن قرار می‌گیرد کاملا متفاوت هستند.

ملجایی در همین رابطه ادامه داد: اصلا اینگونه نیست که بگوییم ما در غذای‌مان میخ می‌ریزیم، نعل اسب می‌ریزیم، کفگیر مسی می‌ریزیم برای اینکه آهن و مس موجود در آن وارد غذا شود. خیر؛ اصلا اینگونه نیست. مس و آهنی که در این ظروف وجود دارد با مس و آهنی که بدن به آن نیاز دارد و از آن استفاده می‌کند، کاملا فرق دارد.

وی  گفت: سالم‌ترین ظروف برای طبخ مواد غذایی ظروف استیل، پیرکس و تفلون هستند و توصیه می‌شود که از ظروفی که به هر دلیلی دچار خش یا هرگونه ضربه‌ای شده‌اند، استفاده نشود و از ظروف سالم استفاده شود؛ بنابراین استفاده از ظروف مسی برای اینکه بدن با کمبود مس مواجه نشود، نادرست است و حتی مطالعات نشان داده است که اگر این نوع مس به شکل زیاد وارد بدن شود، می‌تواند در بروز بیماری‌هایی مثل آلزایمر نقش داشته باشد.

نوع مسی که در این ظروف مسی وجود دارد به دلیل اینکه مورد استفاده بدن قرار نمی‌گیرد می‌تواند سبب ایجاد مسمومیت با مس هم بشود و این مس حتی در کبد و مغز هم جمع شده و می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری را به همراه داشته باشد.

این متخصص و مشاور تغذیه در ادامه گفت: شایعه چهارم نیز که یک دروغ بزرگ بوده و متاسفانه به مردم گفته شده است، استفاده از روغن کنجد است. درست است که روغن کنجد یک روغن گیاهی است و منابع خوبی از امگا ۶ را دارد، اما توصیه‌ای که برای استفاده از روغن‌ها وجود دارد این است که بهترین روغن، روغن کانولا و روغن زیتون است. به دلیل اینکه روغن کانولا و روغن زیتون به خاطر دارابودن امگا ۳ فرآیند‌های التهابی را در بدن کاهش می‌دهند و برای سلامت مغز و قلب و عروق می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد.

این پژوهشگر حوزه تغذیه گفت: روغن‌هایی مانند روغن کنجد و آفتابگردان، اما امگا ۶ دارند. امگا ۶ برعکس امگا ۳ فرآیند‌های التهابی را تحریک می‌کنند و بدن را وارد فاز‌های التهابی می‌کنند.

محمدباقر ملجایی در پایان تاکید کرد: بنابراین استفاده مزمن و بی‌رویه از روغن کنجد بدون استفاده از روغن‌های سالم مانند زیتون و کانولا، می‌تواند عوارضی را برای فرد داشته باشد؛ بنابراین توصیه می‌کنیم در کنار اینکه مقدار روغن دریافتی براساس انرژی هر فرد و براساس کالری مورد نیاز هر فرد باشد، استفاده از روغن‌های گیاهی مخصوصا روغن زیتون و روغن کانولا توسط مراجع علمی دنیا توصیه شده و بهتر است آن‌ها مصرف شود.